Chiến lược giao dịch thuận xu hướng luôn được đánh giá an toàn và hiệu quả hơn so với việc cố gắng đi ngược lại thị trường hoặc tìm kiếm những điểm đảo chiều đầy rủi ro. Việc xác định chính xác xu hướng và “đi cùng” nó có thể giúp các nhà giao dịch tăng đáng kể tỷ lệ thắng lợi.
Vậy, câu hỏi đặt ra là xu hướng là gì? Làm thế nào để xác định xu hướng một cách hiệu quả nhất, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường Việt Nam? Hãy cùng Sen Tây Hồ khám phá những bí mật này!
xu-huong-la-gi
Mục Lục
Định Nghĩa Xu Hướng Trong Đầu Tư Tài Chính
Trong mọi lĩnh vực, việc nắm bắt xu hướng (trend) đóng vai trò quan trọng để tránh bị tụt hậu. Đặc biệt trong đầu tư tài chính, hiểu rõ xu hướng thị trường là yếu tố then chốt để đưa ra quyết định đúng đắn.
“Trend” Là Gì?
“Trend” là một từ tiếng Anh, được hiểu là trào lưu hoặc xu hướng đang được nhiều người quan tâm. Trong marketing, xác định trend là vô cùng quan trọng để tạo ra những chiến dịch hiệu quả.
Tương tự, trong thị trường đầu tư tài chính, việc xác định chính xác trend giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đặt lệnh phù hợp, từ đó tối ưu hóa lợi nhuận.
Xu Hướng Thị Trường Là Gì?
Xu hướng thị trường là một khái niệm cơ bản trong phân tích kỹ thuật. Các nhà phân tích sử dụng nhiều công cụ và chỉ báo khác nhau như vùng hỗ trợ và kháng cự, đường trendline, chỉ báo RSI, đường trung bình động (MA)… để xác định xu hướng của thị trường. Chắc hẳn bạn đã từng nghe những lời khuyên như “đừng bao giờ giao dịch ngược xu hướng” hoặc “đi ngược xu hướng là tự tìm đường chết.”
Nói một cách đơn giản, xu hướng là hướng di chuyển của giá cả, phản ánh cách thức vận động của thị trường. Thực tế, giá cả thị trường hiếm khi di chuyển theo đường thẳng. Thay vào đó, giá luôn biến động tăng giảm, tạo thành một đường zíc zắc.
Đường zíc zắc này mô tả xu hướng thị trường bằng những gợn sóng liên tiếp, tạo thành các đỉnh và đáy. Dựa vào các đỉnh và đáy này, nhà đầu tư có thể xác định thị trường đang trong giai đoạn tăng (uptrend), giảm (downtrend) hoặc đi ngang (sideway).
Phân Loại Xu Hướng Thị Trường
Trong một nền kinh tế, thị trường có thể trải qua các giai đoạn tăng trưởng nhanh, ổn định hoặc suy thoái. Tương tự, trong thị trường giao dịch tài sản, xu hướng cũng được chia thành 3 trạng thái:
- Xu hướng tăng (Uptrend): Giai đoạn giá tài sản giao dịch liên tục tăng.
- Xu hướng giảm (Downtrend): Giai đoạn giá tài sản giao dịch liên tục giảm.
- Xu hướng đi ngang (Sideway): Giai đoạn thị trường không có biến động giá mạnh, mức tăng giảm không rõ ràng.
Các xu hướng này thường xuyên thay đổi. Ví dụ, sau khi xu hướng tăng kết thúc, thị trường có thể chuyển sang xu hướng giảm hoặc đi ngang. Điểm quan trọng là bạn cần xác định được thời điểm kết thúc của một xu hướng.
Phân Tích Cấu Trúc Xu Hướng
Mỗi dạng xu hướng có một cấu trúc riêng biệt. Một xu hướng sẽ kết thúc khi cấu trúc của nó bị phá vỡ.
- Cấu trúc của xu hướng tăng (Uptrend): Đỉnh giá sau luôn cao hơn đỉnh giá trước, và đáy giá sau cũng cao hơn đáy giá trước. Nếu cấu trúc này chưa bị phá vỡ, giá có khả năng tiếp tục tăng.
- Cấu trúc của xu hướng giảm (Downtrend): Đỉnh giá sau luôn thấp hơn đỉnh giá trước, và đáy giá sau cũng thấp hơn đáy giá trước. Giá thường tiếp tục giảm nếu cấu trúc xu hướng giảm chưa bị phá vỡ.
- Cấu trúc của xu hướng đi ngang (Sideway): Đỉnh giá sau xấp xỉ đỉnh giá trước, và đáy giá sau cũng xấp xỉ đáy giá trước.
Tuy nhiên, trong xu hướng tăng, giá không phải lúc nào cũng tăng liên tục mà có thể có những đợt điều chỉnh giảm. Tương tự, trong xu hướng giảm, giá có thể có những đợt điều chỉnh tăng trước khi tiếp tục giảm.
Các Giai Đoạn Chính Của Một Xu Hướng
Theo lý thuyết Dow, xu hướng tăng hoặc giảm giá thường trải qua 3 giai đoạn chính: hình thành, mạnh lên và suy yếu.
Để nắm bắt tốt một xu hướng, bạn cần nghiên cứu kỹ từng giai đoạn. Điều này giúp bạn xác định thời điểm nên tham gia thị trường và khi nào nên đứng ngoài quan sát. Dưới đây là phân tích chi tiết 3 giai đoạn cơ bản trong xu hướng tăng giá.
Giai Đoạn Tích Lũy Giá
Đây là giai đoạn đầu tiên hình thành một xu hướng. Khi xu hướng giảm yếu đi, giai đoạn tích lũy tăng giá sẽ xuất hiện. Lúc này, nhà giao dịch tin rằng giá đã giảm sâu và khó có thể giảm thêm nữa. Phần lớn nhà giao dịch quyết định mua vào để chờ giá tăng.
Ban đầu, khối lượng mua vào chưa cao do nhà giao dịch còn thận trọng. Tuy nhiên, khi giá bắt đầu tăng, khối lượng mua vào tăng đột biến, đẩy giá lên cao hơn. Trong giai đoạn tích lũy, thị trường có thể điều chỉnh giảm, nhưng đà tăng vẫn là chủ đạo.
Giai Đoạn Bùng Nổ
Sau giai đoạn tích lũy, thị trường bước vào giai đoạn bùng nổ. Lúc này, các nhà đầu tư lớn bắt đầu tìm cách thao túng để đẩy giá lên cao hơn. Nhà đầu tư nhỏ lẻ không còn do dự, hăng hái tham gia thị trường, kéo giá tăng cao hơn nữa.
Giai đoạn bùng nổ thường kéo dài nhất trong một xu hướng tăng giá. Đây cũng là giai đoạn tăng giá ổn định và vững chắc nhất. Nhà giao dịch có thể thu được lợi nhuận lớn nếu tận dụng tốt giai đoạn này.
Giai Đoạn Cao Trào Quá Độ
Đây là giai đoạn cuối cùng của một xu hướng tăng giá. Giá dường như đã tăng quá mức sau giai đoạn bùng nổ. Một số nhà đầu tư chọn cách bán ra để chốt lời, trong khi một số khác vẫn tiếp tục tham gia thị trường, mua vào ở giá đỉnh. Khi lực mua giảm xuống, thị trường bắt đầu có xu hướng đảo chiều từ tăng sang giảm.
Khi giai đoạn quá độ kết thúc, thị trường bước vào thời kỳ phân phối, và giá sau đó sẽ giảm mạnh. Những nhà đầu tư mua vào ở giá đỉnh sẽ phải chịu thua lỗ nặng nề.
Cách Xác Định Xu Hướng Thị Trường Chính Xác Nhất
Việc xác định đúng xu hướng thị trường là vô cùng quan trọng đối với mọi nhà đầu tư. Mặc dù mọi dự đoán đầu tư chỉ mang tính tương đối, nhưng nếu nắm vững cấu trúc xu hướng và kết hợp với các công cụ chỉ báo kỹ thuật, bạn có thể phần nào nắm bắt được xu hướng giá trong tương lai.
Xác Định Xu Hướng Dựa Vào Đặc Điểm Cấu Trúc Xu Hướng
Dưới đây là phân tích chi tiết một xu hướng dựa trên một hình minh họa. Giả sử giá hiện tại đang ở điểm F. Chúng ta sẽ thực hiện 2 bước cơ bản để phân tích xu hướng.
Bước 1: Phân Tích Giá Trong Quá Khứ
Trước khi giá đạt đỉnh A và đáy B, thị trường bị chi phối bởi đà giảm giá. Lúc này, cấu trúc xu hướng Downtrend đã tương đối rõ nét, với các đỉnh và đáy thấp hơn.
- Tại đỉnh A: Giá dường như vẫn chịu ảnh hưởng của đà giảm, đỉnh A không vượt qua đỉnh giá gần nhất trước đó.
- Tại đáy B: Giá ở đáy B cao hơn mức gần nhất trước đó, nhưng mức độ chênh lệch không lớn. Đây là tín hiệu cho thấy bên bán đã bắt đầu suy yếu, nhưng vẫn đủ lực để duy trì xu hướng.
- Tại đỉnh C: Giá đã thiết lập một đỉnh mới vượt qua đỉnh A, phá vỡ cấu trúc của xu hướng downtrend.
- Tại đáy D: Sau khi thiết lập đỉnh C, giá giảm hình thành đáy D. Mức giá ở đáy D không thấp bằng đáy B. Kết hợp với việc đỉnh C cao hơn đỉnh A, diễn biến từ đỉnh A đến đáy D phù hợp với cấu trúc xu hướng tăng giá. Đây có thể là giai đoạn tích lũy của một xu hướng Uptrend.
- Tại đỉnh E: Sau khi thiết lập đáy D, giá bật tăng và tạo đỉnh E. Tuy nhiên, mức giá ở đỉnh E bằng đỉnh C. Đây là điều bình thường trong giai đoạn tích lũy của một xu hướng uptrend, giá có thể đi ngang, tạo thành một xu hướng Sideway chấm dứt downtrend. Xu hướng đi ngang này bị giới hạn bởi đường kháng cự đi qua đỉnh C, E và đường hỗ trợ chạy qua đáy B.
Bước 2: Dự Đoán Các Tình Huống Có Thể Xảy Ra
Sau khi xác định được cấu trúc xu hướng, hãy dự đoán các kịch bản có thể xảy ra. Giả sử điểm F đại diện cho mức giá hiện tại, có 3 kịch bản có khả năng xảy ra:
- Kịch bản 1: Giá vượt qua mức kháng cự CG. Thị trường chuyển hoàn toàn sang xu hướng tăng, khởi đầu cho giai đoạn bùng nổ. Trong trường hợp này, đặt lệnh mua là lý tưởng nhất vì giá có thể tiếp tục tăng.
- Kịch bản 2: Giá tụt xuống dưới mức hỗ trợ BH và tiếp tục giảm. Đừng vội vàng cho rằng thị trường đã bước vào xu hướng giảm giá. Hãy đứng ngoài quan sát và tìm kiếm thêm tín hiệu. Khi thấy giá vượt khỏi vùng hỗ trợ, điều chỉnh tăng rồi tiếp tục giảm, xu hướng downtrend mới chính thức được xác lập. Lúc này, nên đặt lệnh bán ra để bảo toàn lợi nhuận.
- Kịch bản 3: Giá dao động trong khu vực hỗ trợ và kháng cự. Thị trường vẫn đang trong thời kỳ tích lũy của xu hướng uptrend. Chờ đợi thêm tín hiệu đảo chiều rồi đặt mua. Nếu thị trường tiếp tục đi ngang, hãy giao dịch tại khu vực kháng cự hoặc hỗ trợ của xu hướng.
Kết hợp các kịch bản này với các công cụ chỉ báo kỹ thuật để có kết quả dự đoán chính xác hơn.
Ví dụ về đường trendline trong phân tích xu hướng
Xác Định Xu Hướng Bằng Các Công Cụ Chỉ Báo Kỹ Thuật
Các công cụ chỉ báo kỹ thuật như đường trendline, đường trung bình động (MA), chỉ báo ADX… rất cần thiết trong quá trình phân tích xu hướng thị trường.
Đường Trendline Kết Hợp Kênh Giá
Trendline là một trong những chỉ báo kỹ thuật phổ biến nhất để xác định xu hướng giá cả thị trường. Đường trendline tăng đi qua các đáy, còn đường trendline giảm đi qua các đỉnh. Xu hướng được coi là bị phá vỡ khi giá không còn nằm trong đường trendline.
Vẽ các đường thẳng song song đi qua đỉnh và đáy, bạn sẽ tạo ra một kênh giá (price channel). Dựa vào kênh giá, bạn có thể xác định phạm vi dao động của giá trong một xu hướng uptrend hoặc downtrend. Thị trường sẽ xuất hiện một xu hướng mới khi giá đi ra khỏi phạm vi của kênh giá.
Theo ví dụ trên, khi kênh giá bị phá vỡ, một xu hướng downtrend lập tức xuất hiện.
Đường Trung Bình Động (MA)
Đường trung bình động (MA) là một công cụ hữu ích để dự đoán xu hướng thị trường. Thay vì theo dõi hướng di chuyển lên xuống của giá một cách máy móc, bạn chỉ cần quan sát đường MA để thấy xu hướng rõ ràng hơn.
Bằng cách theo dõi vị trí giá so với đường trung bình động MA, nhà giao dịch có thể xác định xu hướng đang chi phối thị trường. Chiến lược giao dịch lý tưởng nhất lúc này là đi theo xu hướng.
Đường trung bình động MA cũng đóng vai trò là đường hỗ trợ và kháng cự trong một xu hướng. Dựa vào đó, nhà giao dịch có thể lựa chọn giao dịch thuận theo xu hướng hoặc chờ đợi một điểm đảo chiều rồi mới bắt đầu giao dịch. Đối với những nhà đầu tư chưa có kinh nghiệm, giao dịch dựa theo điểm đảo chiều sẽ khá mạo hiểm vì khó xác định chính xác khi nào thị trường đảo chiều.
Chỉ Báo ADX
Chỉ báo ADX đo lường độ mạnh yếu của một xu hướng. Chỉ báo ADX gồm đường ADX (dao động từ 0 đến 100, xác định độ mạnh yếu của xu hướng) và đường +/-DI (xác định xu hướng).
Cách Xác Định Xu Hướng Bền Vững Và Không Bền Vững
Không phải xu hướng nào cũng bền vững. Một số xu hướng chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn rồi nhường chỗ cho xu hướng khác. Xác định tính bền vững của một xu hướng rất quan trọng để xây dựng chiến lược giao dịch hiệu quả.
Ví dụ, trong biểu đồ A, giá tăng liên tục và thiết lập nhiều đỉnh giá mới. Đây là xu hướng mạnh nhưng không bền vững.
Trong biểu đồ B, giá không tăng liên tục nhưng mỗi khi giảm xuống lại phục hồi nhanh chóng. Mặc dù quá trình tăng giá bị gián đoạn, nhưng xu hướng tăng này lại có tính bền vững.
Tổng Kết
Xu hướng là gì? Trong thị trường giao dịch tài sản, xu hướng đơn giản là hướng di chuyển của giá. Giao dịch thuận xu hướng có thể giúp nhà giao dịch tăng tỷ lệ thắng lợi. Uptrend, Downtrend và Sideway là 3 dạng xu hướng cơ bản, thường thay nhau chi phối thị trường. Để xác định xu hướng, có thể dựa vào cấu trúc của xu hướng hoặc sử dụng các công cụ chỉ báo kỹ thuật. Hi vọng với những kiến thức từ Sen Tây Hồ, bạn sẽ tự tin hơn trên con đường đầu tư của mình.