Kinh doanh đa cấp (Multi-Level Marketing – MLM) đã thu hút sự quan tâm của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ và sinh viên. Tuy nhiên, tại Việt Nam, mô hình này thường bị biến tướng, gây ra những hoang mang và lo ngại. Vậy đa cấp là gì? Liệu bán hàng đa cấp là cơ hội hay rủi ro tiềm ẩn? Hãy cùng Sen Tây Hồ khám phá bản chất của kinh doanh đa cấp và những điều cần biết để đưa ra quyết định sáng suốt.
Mục Lục
Bản Chất Của Kinh Doanh Đa Cấp
Định nghĩa đa cấp
Đa cấp là một hình thức phân phối sản phẩm hoặc dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng thông qua một mạng lưới các nhà phân phối độc lập. Thay vì bán hàng qua các kênh truyền thống như cửa hàng bán lẻ, các công ty đa cấp xây dựng một hệ thống nhiều tầng, trong đó các nhà phân phối tuyển dụng và đào tạo những người khác tham gia vào mạng lưới.
Đa cấp là gì: Mô hình kinh doanh với mạng lưới nhiều cấp bậc
Khái niệm đa cấp không còn xa lạ với sinh viên, đặc biệt với những ai theo học các ngành như Marketing, Thương mại hoặc Ngoại thương.
Các mô hình đa cấp phổ biến
Hiện nay, có nhiều mô hình đa cấp khác nhau, mỗi loại có cấu trúc và cách thức hoạt động riêng. Dưới đây là một số mô hình phổ biến:
1. Mô hình nhị phân và ma trận:
- Nhị phân: Mỗi nhà phân phối chỉ có hai nhánh (chân) bên dưới. Người mới sẽ được sắp xếp vào một trong hai chân này. Để nhận hoa hồng, nhà phân phối cần duy trì sự cân bằng doanh số giữa hai nhánh.
- Ma trận: Mô hình này phức tạp hơn nhị phân, thường được dùng để phân phối các sản phẩm ít có tính xoay vòng, tránh bão hòa thị trường.
2. Mô hình đều tầng:
Cho phép nhà phân phối tuyển dụng không giới hạn người vào mạng lưới. Hoa hồng được trả dựa trên các thế hệ trong mạng lưới, với giới hạn số lượng thế hệ được hưởng hoa hồng (ví dụ: tối đa ba, bốn hoặc năm thế hệ).
3. Mô hình bậc thang ly khai:
Đây là mô hình phổ biến nhất hiện nay. Tương tự như mô hình đều tầng, nhà phân phối có thể tuyển dụng không giới hạn số lượng người. Hoa hồng được trả dựa trên cấp bậc của nhà phân phối và doanh số của đội nhóm. Khi một nhà phân phối đạt đến cấp bậc nhất định, họ có thể “ly khai” khỏi tuyến trên, nhưng người tuyến trên vẫn nhận được một phần hoa hồng từ doanh số của mạng lưới ly khai này.
Các cấp bậc trong mô hình kinh doanh đa cấp
Các Khái Niệm Liên Quan Đến Đa Cấp
Việc làm đa cấp
Việc làm đa cấp thường được quảng cáo với những tiêu chí chung chung, không yêu cầu kỹ năng cụ thể và mức lương hấp dẫn. Đây là một chiêu trò tuyển dụng của các công ty đa cấp bất chính, đặc biệt nhắm vào sinh viên mới ra trường.
Tuyển dụng việc làm đa cấp với những lời hứa hẹn hấp dẫn
“Dính” đa cấp
“Dính” đa cấp là thuật ngữ chỉ việc một người tin vào những lời hứa hẹn của các công ty đa cấp bất chính và tham gia vào mạng lưới của họ. Hậu quả có thể rất nghiêm trọng, bao gồm mất tiền, nợ nần, và thậm chí là mất các mối quan hệ cá nhân khi phải lôi kéo bạn bè, người thân tham gia.
Hậu quả của việc "dính" vào đa cấp
Tuyển dụng đa cấp
Tuyển dụng đa cấp là quá trình tìm kiếm và tuyển chọn các nhà phân phối mới cho doanh nghiệp. Đối với các công ty đa cấp chân chính, tuyển dụng chỉ là một phần trong hoạt động kinh doanh. Họ tập trung vào đào tạo và hỗ trợ các nhà phân phối để bán sản phẩm hiệu quả. Tuy nhiên, đối với các công ty đa cấp lừa đảo, tuyển dụng là mục tiêu chính, vì đây là nguồn thu nhập chính của họ.
Tuyển dụng đa cấp: Tìm kiếm nhà phân phối cho doanh nghiệp
Chứng khoán đa cấp
Chứng khoán đa cấp là một hình thức lừa đảo mới, sử dụng công nghệ cao để dụ dỗ người tham gia đầu tư vào các dự án “ảo” với lời hứa lợi nhuận khủng. Nhiều người đã mất trắng tài sản vì tin vào hình thức này. Do đó, cần thận trọng và tìm hiểu kỹ thông tin trước khi quyết định đầu tư vào bất kỳ sàn chứng khoán nào.
Chứng khoán đa cấp: Hình thức lừa đảo tinh vi
Đặc Điểm Của Kinh Doanh Đa Cấp
Để hiểu rõ hơn về bản chất của đa cấp, chúng ta cần nắm vững những đặc điểm sau:
- Bán hàng trực tiếp: Đa cấp là hình thức bán hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng, bỏ qua các khâu trung gian.
- Mạng lưới phân phối: Sản phẩm được phân phối thông qua mạng lưới người tham gia, với nhiều cấp bậc khác nhau.
- Hoa hồng: Nhà phân phối nhận hoa hồng từ việc bán sản phẩm và tuyển dụng người mới vào mạng lưới.
- Nhiều tầng, nhiều tuyến: Mạng lưới đa cấp bao gồm nhiều tầng (cấp bậc) và tuyến (nhánh) khác nhau.
Mô hình kinh doanh đa cấp với nhiều tầng và tuyến
Dấu Hiệu Nhận Biết Đa Cấp Bất Chính
Để tránh “sập bẫy” đa cấp, bạn cần cảnh giác với những dấu hiệu sau:
- Thông tin tuyển dụng mơ hồ: Công ty đăng tin tuyển dụng trên mạng xã hội với tiêu chí chung chung, không yêu cầu kỹ năng cụ thể và hứa hẹn mức lương cao.
- Hỏi han đời tư: Khi phỏng vấn, công ty tập trung hỏi về hoàn cảnh gia đình và tài chính của bạn, sau đó vẽ ra một tương lai tươi sáng.
- Yêu cầu đóng tiền: Bạn bị ép đóng các khoản phí vô lý như phí đào tạo, phí tài liệu, tiền đồng phục…
- Ép tuyển người: Sau khi tham gia, bạn được yêu cầu tuyển dụng thêm người mới để mở rộng mạng lưới.
Dấu hiệu nhận biết công ty đa cấp lừa đảo
Đa Cấp: Tốt Hay Xấu?
Bản chất của kinh doanh đa cấp không xấu. Trên thực tế, mô hình này có thể hiệu quả hơn so với các kênh bán hàng truyền thống vì giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Hơn nữa, đa cấp tạo cơ hội việc làm linh hoạt cho nhiều người, từ sinh viên đến nhân viên văn phòng và bà nội trợ.
Bán hàng đa cấp có thể mang lại lợi ích cho xã hội
Tuy nhiên, đa cấp chỉ thực sự tốt khi được thực hiện bởi các công ty chân chính, được cấp phép hoạt động và có cơ sở rõ ràng. Để tránh rủi ro, bạn cần tìm hiểu kỹ thông tin và đánh giá cẩn thận trước khi tham gia vào bất kỳ công ty đa cấp nào.
Cách Phân Biệt Đa Cấp Chân Chính và Lừa Đảo
Để bảo vệ bản thân khỏi các chiêu trò lừa đảo, bạn cần nắm vững những khác biệt giữa đa cấp chân chính và đa cấp bất chính:
Đa cấp chân chính:
- Sản phẩm chất lượng: Bán các sản phẩm hoặc dịch vụ có giá trị sử dụng thực tế và mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.
- Đào tạo bài bản: Cung cấp chương trình đào tạo chuyên nghiệp cho nhà phân phối, giúp họ hiểu rõ về sản phẩm và kỹ năng bán hàng.
- Bán hàng là trọng tâm: Tập trung vào việc bán sản phẩm và tạo doanh thu từ hoạt động bán hàng.
Đa cấp lừa đảo:
- Sản phẩm kém chất lượng: Bán các sản phẩm không có giá trị hoặc giá quá cao so với chất lượng thực tế.
- Tuyển dụng là ưu tiên: Tập trung vào việc tuyển dụng người mới hơn là bán sản phẩm.
- Yêu cầu đóng tiền: Bắt người tham gia đóng các khoản phí vô lý.
- Hứa hẹn lợi nhuận “khủng”: Vẽ ra những viễn cảnh giàu sang, hứa hẹn lợi nhuận cao ngất ngưởng để dụ dỗ người tham gia.
Cách phân biệt đa cấp chân chính và lừa đảo
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về kinh doanh đa cấp. Hãy luôn tỉnh táo và đưa ra quyết định sáng suốt để tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo. Đừng quên theo dõi Sen Tây Hồ để cập nhật thêm nhiều kiến thức bổ ích khác!