Kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11 là dịp để mỗi người Việt Nam thể hiện truyền thống “tôn sư trọng đạo”. Bên cạnh các hoạt động như làm báo tường, vẽ tranh, những câu chuyện ngắn cảm động về thầy cô giáo cũng là món quà tinh thần ý nghĩa để tri ân những người lái đò thầm lặng. Bài viết này tuyển chọn những truyện ngắn xúc động nhất, phù hợp đăng báo tường hoặc chia sẻ trong ngày lễ đặc biệt này, giúp bạn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến những người đã dìu dắt mình trên con đường tri thức.
Mục Lục
Câu Chuyện Về Lòng Biết Ơn Sâu Sắc
Sau ba năm, tôi mới có dịp trở lại thăm trường cũ. Mọi thứ vẫn vẹn nguyên như xưa: sân trường rợp bóng cây, những chiếc ghế đá lặng lẽ, tiếng giảng bài đều đều từ lớp học vọng ra, ánh mắt ngây thơ của học trò khiến tôi bồi hồi nhớ lại những kỷ niệm cắp sách đến trường. Tiếng trống trường vang lên, giờ ra chơi đã đến.
Tôi dõi theo bóng dáng cô giáo từ trong lớp, vẫn dáng hình quen thuộc năm nào ươm mầm tri thức cho chúng tôi. Cô vẫn tận tụy đến lớp, chèo lái con thuyền ước mơ của những cô cậu học trò nhỏ đến bến bờ tương lai. Giọng cô nhẹ nhàng phân tích những sự kiện lịch sử đáng nhớ, những chiến thắng oai hùng của dân tộc. Thỉnh thoảng, cô dừng lại, nhìn đám học trò đang chăm chú suy ngẫm. Có lẽ cô không nhận ra, những thế hệ học trò ấy luôn khắc ghi công ơn dạy dỗ của cô.
Cô về trường từ những ngày mái lá còn đơn sơ. Dù mưa hay nắng, cô vẫn đạp chiếc xe Thống Nhất đã bạc màu đến lớp. Những ngày mưa bão lớn, cô vẫn cố gắng vượt qua chục cây số đến trường, chỉ vì sợ học sinh phải chờ đợi. Có những khi nước ngập quá bánh xe, cả thầy và trò đều ướt sũng. Phòng học dột nát, không thể học được. Những lúc như vậy, cô lại nhớ về quê hương Bình Lục, nơi “cưỡi trâu đi họp huyện”, và cảm thấy xót xa. Cô thường kể cho chúng tôi nghe về miền quê nghèo khó nhưng giàu nghị lực ấy. Giờ đây, khi trường lớp đã khang trang hơn, cô vẫn ngày ngày đến lớp. Là một giáo viên dạy sử, cô rất nghiêm khắc. Cô luôn dạy chúng tôi phải tự phấn đấu vươn lên. Cô bảo rằng, lịch sử là gốc rễ của một quốc gia, dân tộc; hiểu lịch sử là hiểu truyền thống quý báu của cha ông, từ đó học hỏi và phát huy những giá trị tốt đẹp. Theo lời dạy của cô, mỗi thế hệ học sinh chúng tôi đều cố gắng trở thành con ngoan trò giỏi.
Đã 27 năm trôi qua, bao thế hệ học trò đến rồi đi, nhưng hình ảnh cô vẫn vẹn nguyên như ngày đầu. Những học trò đầu tiên của cô, nay đã bạc mái đầu, vẫn không thể nào quên những lời dạy bảo, những kiến thức mà cô đã truyền đạt. Cô luôn dạy chúng tôi cách hiểu và ghi nhớ những sự kiện lịch sử một cách sâu sắc nhất. “Chỉ khi các em hiểu rõ nguyên nhân và giải thích được những sự kiện, những mối liên hệ, các em mới có thể học tốt môn lịch sử”. Tôi còn nhớ kỷ niệm về cô khi còn học phổ thông. Vốn là học sinh chuyên văn, tôi rất yêu thích các môn xã hội, đặc biệt là lịch sử. Khi học trung học cơ sở, tôi đã nghe danh cô với phương pháp dạy học độc đáo, là một giáo viên giỏi của trường. Và khi được học cô, tôi thực sự bị thuyết phục bởi sự ân cần và chu đáo của cô. Trong những giờ giảng, cô luôn nhấn mạnh những sự kiện then chốt, có tính quyết định đến giai đoạn lịch sử đang nghiên cứu. Cô thường dặn chúng tôi: “Muốn học tốt lịch sử, cần hệ thống hóa kiến thức, tóm gọn vấn đề rồi triển khai chi tiết. Như vậy, vừa nhớ lâu, vừa không bỏ sót ý”. Nhờ lời khuyên của cô, mỗi chúng tôi đều nắm vững kiến thức lịch sử và không hề bỏ sót chi tiết nào khi làm bài kiểm tra.
Không chỉ truyền đạt kiến thức lịch sử, cô còn dạy chúng tôi cách đối nhân xử thế. Cô cho chúng tôi thấy cuộc sống thực tại không phải lúc nào cũng màu hồng, không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng. Cô ví cuộc đời như một cuộc chiến đấu với chính bản thân mình. Nếu kiên cường, chúng ta sẽ không bao giờ gục ngã; nhưng chỉ cần sơ sẩy, chúng ta có thể đánh mất cả cuộc đời. Tôi mơ hồ hiểu những điều cô nói, nhưng đến tận bây giờ, đó vẫn là bài học vô giá theo tôi suốt cuộc đời.
“Xin Lỗi Thầy” – Câu Chuyện Về Sự Hối Hận và Lòng Tha Thứ
Cuối thu, tiết trời se lạnh. Những chiếc lá cuối cùng lìa cành, trôi theo gió. Bầu trời cao, xanh thẳm, điểm xuyết những gợn mây trắng. Cảnh vật tĩnh lặng đến nao lòng! Những giọt sương lạnh lẽo làm tăng thêm nỗi cô đơn trong tôi.
Người ta thường nói mưa buồn. Nhưng tôi nghĩ, khoảnh khắc này còn hơn cả nỗi buồn! Mỗi khi như vậy, ký ức tuổi thơ, những kỷ niệm cắp sách đến trường lại ùa về. Trong đó, có một câu chuyện tôi nhớ mãi. Đó là một lần, tôi đã làm người thầy kính trọng của mình thất vọng! Khi ấy, tôi học lớp 5 và rất giỏi toán. Bài kiểm tra nào tôi cũng đạt điểm 10. Thầy toán cưng tôi nhất. Tôi cũng rất thích toán! Chẳng biết có phải do di truyền hay không, hay chỉ đơn giản là tôi thích con điểm tròn trĩnh kia!
Nhưng dần dần, tôi mất đi cảm giác yêu thích. Bài tập ngày càng nhiều, khiến tôi chán nản. Ngoài thời gian ở trường, bố mẹ còn giao cho tôi cả núi bài tập. Nhiều đến nỗi, tôi cảm thấy đầu mình sắp nổ tung. Rồi một đêm chủ nhật, khi những đứa trẻ khác đang vui chơi, tôi lại cặm cụi làm bài tập. Hàng giờ đồng hồ, tôi cứ suy nghĩ, cứ viết, lặp đi lặp lại như một cỗ máy. Sau khi làm xong bài tập của bố mẹ, đầu óc tôi mệt lả. Giở sách giáo khoa ra, tôi nhìn mà chẳng hiểu gì. Suy nghĩ của tôi như vừa mới thoát khỏi xiềng xích, chạy lung tung rồi trốn biệt. Tôi mệt mỏi vô cùng! Bỗng nhiên, một ý nghĩ chưa từng xuất hiện lóe lên trong đầu: “Nhất thiết phải làm sao? Chắc gì thầy đã kiểm tra!”. Rồi như một phản xạ, một ý nghĩ khác chống lại: “Nhỡ đâu thầy kiểm thì sao?”, “Lớp đông như vậy, chẳng lẽ lại trúng mình?”, “Sao lại không?”… Tất cả rối tung lên! Tôi bực tức hét lên, thậm chí không biết mình vừa làm gì! Tôi đủ thông minh để biết đâu là đúng. Thế là tôi lại làm bài tiếp. Nhưng chỉ được một lát, sự mệt mỏi lại chế ngự. Tay tôi bắt đầu viết nguệch ngoạc một cách vô thức! Tôi ném bút đi. Ngả người ra sau, tôi nhìn lên đồng hồ, đã khuya lắm rồi. Mắt tôi như bị rút hết sức lực, sụp xuống. “Muốn ra sao thì ra!”.
Cuối cùng, tôi đầu hàng! Tôi vội vàng gấp sách vở, cuộn tròn trong chăn. Giữa sự ấm áp và cơn buồn ngủ, tôi bất giác lo lắng. Nhưng chỉ trong khoảnh khắc, tất cả chìm vào quên lãng… Sáng hôm sau, tôi dậy muộn. Tôi vội vàng ăn bánh rồi đến trường. Đến lớp, tôi run rẩy! Tay và trán tôi đẫm mồ hôi. Nỗi lo lắng lại ùa về! Tôi cố gắng hít thở sâu. Một bạn quay sang hỏi bài. Tôi bảo bạn nên tự làm. Nếu là ngày thường, tôi sẽ giúp bạn ngay, nhưng hôm nay, tôi còn chưa đọc qua đề bài! Sau khi điểm danh, thầy bắt đầu chữa bài tập. Tim tôi đập thình thịch theo từng bước chân của thầy. Nhưng bên ngoài, tôi vẫn cười nói, cố gắng che giấu nỗi sợ hãi trong lòng. Rồi thầy dừng lại, ngẩng mặt lên và nhìn tôi chằm chằm. Thầy nở một nụ cười, nhưng nụ cười ấy khiến tôi lạnh sống lưng: “Em lên bảng làm bài đi!”.
Lời thầy nói như xé tan nỗi sợ hãi vu vơ, nhưng lại mang đến một nỗi sợ hãi thật sự. Tôi từ từ đứng dậy. Tôi thú nhận với thầy tất cả, trong tiếng nấc nghẹn ngào. Tôi cúi gằm mặt xuống, mái tóc che đi đôi mắt đỏ hoe. Tôi không dám nhìn thầy! Hai tay tôi nắm chặt vào nhau. Tôi thấy một giọt nước mắt rơi xuống trang vở, rồi hai, rồi ba… Một bàn tay chai sạn nhẹ nhàng nhấc quyển vở của tôi lên. Tôi lén ngẩng mặt nhìn. Tôi thấy thầy! Thầy trông khác lắm! Khuôn mặt thầy không lộ bất kỳ cảm xúc nào. Nhưng tôi hiểu: thầy đang rất buồn! Rồi thầy đặt quyển vở xuống, trở lại bục giảng. Thầy lấy bút chì và viết gì đó. Tôi đoán chắc đó là con “không” đầu tiên của tôi! Suốt tiết học, tôi chỉ biết cúi mặt!
Tiếng chuông reo lên, các bạn ùa ra khỏi lớp. Riêng tôi, tôi vẫn ngồi đấy, lặng thinh. Tôi ân hận lắm! Tôi vừa khóc, vừa hoàn thành nốt đống bài tập đáng ghét kia. Giá như tôi đừng lười biếng, giá như tôi đã làm bài tập, tôi đã không khiến thầy thất vọng! Cảm giác làm người mình kính trọng, người đặt niềm tin vào mình thất vọng thật tồi tệ! Tôi ước thời gian ngừng trôi, ước cho đôi mắt mù lòa để không phải nhìn thấy vẻ buồn trên khuôn mặt thầy nữa! Tôi ngước mặt lên, để nước mắt chảy dài trên đôi bàn tay, xóa đi tội lỗi… Bỗng có một bàn tay đưa lên, lau nước mắt cho tôi, một bàn tay chai sạn! Tôi biết chỉ có thầy mới có bàn tay như vậy! Thầy đã ngồi bên cạnh tôi từ lúc nào. Tôi nghẹn ngào xin lỗi, rồi lại cúi mặt. Nhưng rồi, thầy nâng khuôn mặt tôi lên, để tôi nhìn vào đôi mắt thầy. “Em đã làm xong bài tập chưa?”, thầy hỏi. Tôi không trả lời, chỉ biết gật đầu. Thầy nhoẻn miệng cười, một nụ cười ấm áp như thể nói “tốt lắm!”. Thầy lấy bút bi và sổ điểm ra. Tôi suýt ngất xỉu vì hạnh phúc khi thấy con “mười” viết bằng bút chì ngay cạnh tên tôi. Thầy dùng bút bi đỏ lại con điểm ấy, nắn nót. Ngay cả khi tôi làm thầy thất vọng, thầy vẫn đặt niềm tin vào tôi!
Đã rất lâu rồi, nhưng tất cả vẫn theo tôi mãi. Đó là một bài học dành cho tôi, một bài học vô cùng ý nghĩa. Tôi vẫn nhớ rõ bàn tay của thầy, nụ cười của thầy và cả con “mười” bằng bút chì kia nữa! Hãy cố gắng đừng làm người khác thất vọng. Nếu không, thế giới chỉ là một nấm mồ!
Thư Gửi Thầy Giáo – Lời Tự Sự Chân Thành
Thưa thầy kính mến! Đến giờ phút này, em mới dám cầm bút viết thư cho thầy. Không phải vì em bận (em còn bận gì nữa đâu!), không phải vì em lười, mà vì em cần thời gian để tìm ra con đường của mình.
Như thầy đã biết, em rất khó khăn mới vượt qua kỳ thi tốt nghiệp phổ thông, hay nói đúng hơn là em suýt trượt. Nhưng không sao, “suýt” thì không phải là “trượt”, em vẫn may mắn qua được “cửa ải”. Phải thú thực, em hiểu được điều đó phần lớn là nhờ công thầy đã tận tâm dìu dắt một đứa học sinh kém cỏi như em. Ân tình này em không bao giờ quên. Nhưng đến kỳ thi đại học thì em trượt. Đó là kết quả tất yếu, là chân lý không thể lay chuyển sau những giờ phút ở quán bi-a, những năm tháng “cày” game và những đêm dạo phố. Thú thực với thầy, ngay trước khi thi em đã không tin mình đậu, và sau khi thi xong, niềm tin đó càng trở nên vững chắc.
Thầy ơi!
Vậy là đùng một cái, một chàng trai mười bảy tuổi như em, buổi sáng thức dậy sau khi rửa mặt, đánh răng chẳng biết phải làm gì. Đi làm thì chưa có nghề, đi học thì chưa có nơi, còn đi chơi thì không phải lúc nào mẹ cũng cho tiền. Nếu xét theo quan điểm thông thường, em phải lo lắng. Và thầy yên tâm, em cũng rất lo vì dù tệ hại đến đâu, em cũng hiểu rằng con người phải có cách sống. Cách đó hoặc phải học, hoặc phải được di truyền, hoặc phải tự mày mò ra.
Và thầy ơi, tuyệt vời làm sao, hạnh phúc làm sao khi em đã tìm ra rồi! Sau một tuần “ăn không ngồi rồi”, ngồi trước ti vi, em đã phát hiện ra mình có khả năng trở thành một công dân tốt, một chàng trai tuyệt vời mà chẳng cần đèn sách, chẳng cần tu dưỡng gì cả. Đọc đến đây, chắc thầy sẽ hỏi ngay: em định trở thành một kẻ phi pháp, một tên lừa đảo hay buôn lậu à? Không đời nào, thưa thầy, vì có một điều thầy đã dạy em thấm thía, đó là dù có chuyện gì xảy ra, vẫn phải là người lương thiện.
Cách thành đạt lương thiện vô cùng đơn giản, thậm chí còn luôn được cổ vũ. Nó đơn giản chỉ là làm theo những lời khuyên trong quảng cáo, thưa thầy! Sau khi theo dõi quảng cáo suốt một tuần liền, em hiểu một cách sâu sắc rằng ngay khi ra đời, muốn thông minh chỉ cần chọn đúng loại sữa nào đó, muốn vui khỏe thì cần chọn đúng loại tã lót, còn muốn có làn da hồng hào đáng yêu thì chỉ cần chọn đúng loại sữa tắm là xong ngay. Lớn lên một chút, việc của em là tìm đúng loại thuốc bổ hoặc loại bột ăn dặm. Nếu chọn chính xác, em sẽ đá bóng giỏi như Maradona, hoặc chí ít cũng như Công Minh. Thỉnh thoảng, khi đá bóng mệt, chớ dại mà nghỉ ngơi, phải dùng nước tăng lực, còn khi bị chấn thương, vấn đề không phải là bác sĩ, mà là loại keo dán nào. Nhưng chắc thầy cũng đồng ý rằng con người muốn phát triển không chỉ cần cơ bắp mà còn cần tác phong, thái độ. Thầy yên tâm, em cũng nhờ ti vi mà khám phá ra rồi.
Để thành đạt, em chỉ cần biết chọn đúng hãng máy bay để đi. Muốn được yêu, được chia sẻ, em đâu cần học văn, học sử hay bất cứ cái gì, em chỉ cần chọn đúng loại sim điện thoại. Còn muốn tự tin, quá dễ, em chỉ cần chọn đúng dầu gội đầu. Sau này, khi lập gia đình, muốn cả nhà hạnh phúc, em chỉ cần chọn đúng loại bột nêm hoặc loại xe hơi.
Ôi thầy ơi, nhờ ti vi em mới phát hiện ra thành công thật đơn giản! Em mới hiểu rằng một loại xà bông tắm còn quyến rũ hơn cả bằng giáo sư, và một cách uống bia cũng có thể giúp ta tìm được bạn bè trên toàn thế giới. Vượt lên tất cả, để trở thành một con người cao quý, mang tính nhân bản, em chỉ cần tìm ra công nghệ điện thoại. Rồi sau đó, khi tuổi đã cao, sức đã yếu, em cũng chẳng hề lo lắng vì đã có thuốc trị viêm đại tràng và thuốc dưỡng não.
Lời thầy dạy thuở ấy:
“Những lời dạy của người thầy như đã trở thành lẽ sống của mỗi chúng ta, bất cứ người học trò nào cũng đều khắc cốt ghi tâm. Hãy cùng đọc và cảm nhận nhé!”
Gửi những người chèo đò mải miết giữa dòng sông xưa.
Gửi thầy con, người mải miết chèo lái những dòng đời xuôi ngược…
Con còn nhớ rõ hình bóng thầy trên bục giảng năm ấy. Mái tóc điểm sương, chiếc cặp sách cũ, nụ cười in hằn những vết chân chim đượm màu thời gian đã theo chúng con đi hết những năm tháng cuối của tuổi học trò “có lớn mà không có khôn”…
Bụi phấn rơi theo từng dòng thầy viết, rơi vào cả tâm hồn non nớt chúng con những bài học về cuộc đời. Thuở ấy, chúng con nào biết làm người phải có một ước mơ, dù giản dị, nhỏ nhoi hay cao sang, to lớn. Chiếc bảng đen, từng trang giấy trắng, những lời giảng dạy của thầy chính là con đường dài dẫn chúng con đến với những ước mơ đầu tiên ấy!
Thuở ấy, chúng con nào biết cuộc đời không chỉ có bà tiên và ông bụt, rằng Lý Thông, mụ dì ghẻ hay quỷ dữ không chỉ có trong truyện cổ tích… Cuộc đời này luôn là một bài toán khó, mà đi hết quãng đường dài chúng ta mới nhận ra chẳng có lời giải nào tốt hơn ngoài hai từ “trải nghiệm”. Thầy dạy rằng khi bước vào đời, chúng con cần có một đôi mắt sáng và một trái tim biết yêu thương, để đối xử tốt với những người ngay thẳng và tránh xa những toan tính, bon chen của kẻ độc ác.
Thuở ấy, chúng con nào biết “tha thứ” là một động từ đẹp nhất chỉ sau “yêu”. Thầy dạy chúng con đừng quay lưng với những người đã nhận lỗi, đừng mang đến ngõ cụt cho những người đã biết mình sai, đừng nhẫn tâm với những người đã biết quay đầu… Thầy dạy rằng trái tim không biết thứ tha là một trái tim đã chết, con người không biết tha thứ vẫn chỉ là gỗ đá mà thôi.
Thuở ấy, chúng con nào biết cậu bạn lấm lem bùn đất kia chỉ vì giúp ba cày thêm ruộng lúa, đâu biết cô bạn thỉnh thoảng ngủ gật trong lớp kia tối qua thức khuya trông em cho mẹ ốm, đâu biết cậu bạn bên cạnh mình có người thân bệnh nặng nên phải bỏ học thường xuyên… Chúng con vẫn chỉ là những đứa trẻ ngây thơ nhìn cuộc đời bằng ánh mắt đơn thuần, mà vô tình lãng quên đi đằng sau đó có thể là cả một câu chuyện dài. Thầy dạy chúng con hãy biết để ý và chăm sóc những người xung quanh, hãy biết trân trọng những điều tưởng như bình thường nhưng vô cùng quý giá. Bởi vì, có một ngày, yêu thương cũng có thể là quá muộn… khi sự hờ hững và vô tâm đã nới rộng khoảng cách giữa những con người.
Thuở ấy, chúng con nào biết cuộc đời luôn là những vòng quanh. Những khúc gập ghềnh, những quanh co, những thác ghềnh luôn là một phần không thể thiếu. Đừng mơ tưởng về một cuộc đời bằng phẳng… Nếu cuộc đời con không có những khúc ngoặt, hiển nhiên nó sẽ vô nghĩa đi rất nhiều. Thầy còn dạy chúng con phải biết ngẩng cao đầu trước thất bại, đừng dừng lại khi phía trước còn rất nhiều chông gai… Quá nửa cuộc đời con đã sống theo lời thầy dạy, con lớn hơn một chút rồi, thầy ơi…
Người Thầy, Người Cha Thứ Hai Của Đời Con!
Khi viết những dòng này, có lẽ thầy của con đang say sưa giảng bài trên lớp cho học sinh của mình. Con biết có thể thầy sẽ không bao giờ đọc được những dòng này, nhưng con vẫn muốn viết ra bằng tất cả tình cảm, lòng kính trọng để tri ân thầy, tri ân người cha thứ hai trong cuộc đời của con.
Thầy là một giáo viên tỉnh lẻ bình thường, một giáo viên vùng sâu vùng xa của tỉnh Đồng Nai. Nhiều người cứ nghe đến Đồng Nai lại cho đó là một tỉnh giàu có, nhưng bên cạnh đó vẫn còn nhiều những vùng quê nghèo như quê ta thầy nhỉ. Con viết những dòng này trong giờ nghỉ trưa tại cơ quan, khi bất chợt đọc được “Nét bút tri ân” trên báo Tuổi trẻ. Cảm xúc của con lúc này mãnh liệt và dâng trào quá, con cũng không biết viết từ đâu, viết như thế nào. Cuộc đời con thầy không sinh con ra, nhưng thầy là người đã giúp con nhận thức được giá trị của cuộc sống, nhận thức được giá trị của đồng tiền, giá trị của sức lao động và là điểm tựa để con bắt đầu một cuộc đời mới sau vấp ngã đầy cay đắng và tủi nhục.
Con lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo, cái nghèo làm người ta thua thiệt và tủi thân. Chính vì thế, ngay từ nhỏ con đã quen với cuộc sống thiếu thốn, quen với những bộ quần áo cũ khi nhìn bạn bè mặc quần áo tây sơ mi thơm trắng, quen đi dép nhựa rách phải hàn bằng mủ cao su bên cạnh những đôi xăng đan Bitis thơm mùi nhựa mới, quen với những bữa cơm chỉ có nước mắm với rau muống luộc bên cạnh những bữa cơm có thịt cá đủ đầy của chúng bạn, quen với một buổi cắp sách đến trường còn một buổi đi làm thuê cuốc mướn kiếm bát cơm no lòng.
Cha mẹ luôn động viên chúng con cố gắng học để có cái chữ, để mà thoát nghèo. Vì thế con cố gắng học, con có thể nghèo hơn, ăn mặc rách nát hơn, nhưng con sẽ học giỏi hơn những người bạn của mình, con luôn tự nhủ như vậy để vươn lên. Con cảm thấy hạnh phúc ngập tràn khi mười hai năm liền mình làm lớp trưởng, mười hai năm đạt thành tích cao, tự hào với giấy khen của trường, của sở đào tạo cho kết quả học tập, thành tích “học sinh nghèo vượt khó học giỏi”… Ngày con học xong cấp ba và thi đậu đại học, con đã khóc như một đứa trẻ. Con đã làm được một điều tưởng như không thể khi thi đậu đại học, con là điểm sáng của cả cái xã nghèo này. Trong mười hai năm đó, thầy là người giúp con rất nhiều để con có thể củng cố kiến thức học tập, ôn luyện để con thi đại học. Ngày con lên đường nhập học, thầy không có gì nhiều ngoài những lời nhắn nhủ tâm huyết và một ít tiền dành dụm gửi con làm quà. Thầy ạ, đối với con, số tiền đó là nước mắt, là công sức lao động, là những đêm không ngủ soạn giáo án của thầy. Cầm nó trên tay, con lại nấc nghẹn không nói nên lời.
Cuộc sống ở Sài Gòn khác xa cái cảnh ở quê nghèo, và con bị choáng ngợp thật sự. Con có cảm giác ở đây người ta sống nhanh quá, gấp gáp quá. Con học đại học, nhưng cũng như thời ở quê, một buổi lên giảng đường, một buổi đi làm thêm. Con phải tiết kiệm lắm mới có thể tạm đủ sống để đi học. Ngày đó con lúc nào cũng ốm yếu vì thiếu ăn, chỉ có thầy biết rõ nhất, những bức thư hai thầy trò mình gửi cho nhau đã nói rất rõ. Thầy đã động viên con để con học, cố gắng từng ngày vì ước mơ thoát nghèo của con. Thầy nói ước mơ thoát nghèo của con cũng là ước mơ của cả đời thầy.
Vậy mà năm cuối đại học, khi kỳ thực tập trước mắt, con lại bị cám dỗ của đồng tiền quật ngã để phải ra đi trong đau đớn, tủi hổ. Con vướng vào cá độ bóng đá và game online dẫn đến nợ nần. Trong một phút nông nổi, con đi ăn cắp điện thoại di động và tiền của bạn trong ký túc xá để tiêu xài. Kết quả, con bị bắt quả tang và bị buộc thôi học ngay lập tức. Với con, giây phút bước ra khỏi cổng trường đại học mình gắn bó hơn bốn năm trời mãi mãi in sâu như một bài học không thể nào quên, bài học của cả đời người với riêng con.
Con trở nên điên loạn, con mất hết phương hướng và căm thù tất cả những ai muốn động viên, giúp đỡ mình. Khi ấy con cảm thấy đó là lòng thương hại, là người ta thấy tội nghiệp, và điều đó làm con không muốn đi đâu, làm gì nữa. Lại một lần nữa, trong tận cùng đau đớn, tủi nhục, thầy lại bên cạnh con. Thầy làm bạn với con để chia sẻ và khuyến khích con. Thầy từng bước giúp con quên đi mặc cảm và hướng con đến con đường mới, khó khăn hơn, nhưng rất thực tế với hoàn cảnh của con lúc đó. Thời gian trôi qua, con đã sống những giây phút khó khăn nhất đời mình dưới sự dìu dắt của thầy. Giờ đây đã trưởng thành hơn, đã thành công khi học xong bằng nghề và đi làm với thu nhập tạm ổn định, con càng biết ơn thầy hơn. Chính thầy đã xác định cho con lối đi học nghề để có một công việc với thu nhập ổn định, từ đó sẽ đi học lên thêm.
Vâng, con sẽ nghe theo lời thầy. Con sẽ cố gắng đi làm và học đại học tại chức vào ban đêm, con sẽ làm được vì con có lòng tin, vì con luôn có thầy bên cạnh. Khi con gục ngã, khi con phạm sai lầm, mọi người coi thường con bao nhiêu, thầy lại thương con bấy nhiêu. Thầy đã đánh thức lòng tự trọng và cho con những lời khuyên đúng đắn. Con hạnh phúc lắm vì giờ đây em gái con lại được thầy chủ nhiệm, thầy lại dạy thêm cho em mà không lấy một đồng tiền công nào nữa. Ơn nghĩa của thầy, con làm sao trả được. Thầy sống và làm việc theo đúng lời dạy của Bác Hồ kính yêu, là tấm gương sáng của một người Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh.
Hôm rồi, lang thang trên mạng internet vào những diễn đàn dạy và học, con tìm thấy những bài học, phần mềm dạy toán ấn tượng của một thầy giáo tên Nguyễn Quốc Phong trường THPT Định Quán. Con bị xúc động mạnh, con thật sự ấn tượng khi người đó chính là người thầy kính yêu của mình. Thầy bước vào cái tuổi tóc điểm hoa râm rồi mới bắt đầu tiếp cận máy vi tính, thế mà có thể viết ra những phần mềm dạy học môn toán cấp ba đầy hữu ích và thiết thực với cộng đồng mạng như thế thật là hiếm có. Quả thật, đó là những điều khó mà ai cũng làm được ở cái tuổi của thầy và ở cái xã nghèo của chúng ta thầy ạ!
Lúc này, con lại rơi nước mắt, nước mắt này không còn là nước mắt của hối hận muộn màng, của sự tự ti, xấu hổ về quá khứ đã qua, mà là của niềm xúc động, của hạnh phúc. Thầy ạ, con mà viết về thầy chắc con sẽ viết hoài, viết mãi đến khi mệt mà vẫn muốn viết vì thầy trò ta có quá nhiều tình cảm và có quá nhiều điều đặc biệt.
Con sẽ dừng viết ở đây và con luôn luôn nhớ câu nói của thầy: “Sống ở trên đời, mọi thứ có thể mất đi, nhưng tương lai thì vẫn còn. Người sống lâu nhất là người cảm nhận được cuộc sống này nhiều nhất, chứ không phải là người tồn tại với thời gian nhiều nhất”. Vâng. Con sẽ cố gắng, thầy yên tâm nhé!
Người Thầy Đặc Biệt – Ký Ức Về Một Thời Ngây Ngô
Năm tôi 10 tuổi, lần đầu tiên chúng tôi được học tiếng Anh, nhưng không phải ở trường mà phải đạp xe hơn 3km sang nhà thầy giáo ở làng bên để học. Trong căn nhà cấp 4 nhỏ bên bờ đê lộng gió, một thầy giáo và 4 học trò ríu rít với những bài học tiếng Anh vỡ lòng. Mỗi buổi học thêm tiếng Anh khi đó chỉ có 500 đồng, cách đây 12 năm về trước. Khi đó bốn đứa chúng tôi chỉ biết học, không quan tâm 500 đồng là đắt hay rẻ cho một buổi học tiếng Anh vỡ lòng. Thầy là một người thầy đặc biệt cùng lớp học đặc biệt và một căn nhà cũng đặc biệt. Ngôi nhà chỉ có một gian thấp bé được xây hoàn toàn bằng xi măng. Đến những cái bàn và giường ngủ cũng được làm từ xi măng. Từ xa, ngôi nhà trông như một chuồng chim bồ câu bám trên bờ đập. Thầy viết trên một tấm bảng đen nhỏ treo trên tường, trò ngồi bàn xếp, khoanh chân trên tấm phản xây bằng xi măng. Những câu hello, goodbye… thầy vừa dạy viết vừa dạy đọc. Thầy đứng xoay ngang khuôn mặt, miệng mở rộng, lưỡi chuyển động thật chậm để chúng tôi tập đọc theo cho đúng.
Tôi còn nhớ câu chuyện thầy kể về một nước Nga xa xôi, nơi mà thầy đã từng theo học, nơi có một người con gái thầy đã yêu và đã rời xa. Thầy kể cho chúng tôi nghe về một thời trai trẻ nhiều ước mơ nơi xứ tuyết… Trong câu chuyện đó có cái gì đó đã đổ vỡ, đã chia lìa và giờ thầy ở đây, trước mặt chúng tôi… Thầy sống lầm lũi và hơi lập dị trong mắt người làng. Đuôi mắt nhiều nếp nhăn của thầy hay nheo lại, nhìn về nơi nào đó xa thẳm. Thầy có nụ cười thật lạ, trước mặt chúng tôi thì vô cùng ấm áp, quay đi là ngay lập tức nhếch lên khó hiểu khiến tôi thấy hay hay và chỉ thích nhìn thầy cười.
Cũng như bao người nông dân khác, thầy cũng trồng lúa, đặt rớ tôm (vó tôm) để có tiền trang trải cho cuộc sống. Triền đập thoai thoải thầy đặt bao nhiêu là rớ. Tép bắt được, thầy vừa ăn, vừa bán, con nào nhỉnh hơn thầy bỏ vào cái bể cũng được xây bằng xi măng để nuôi cho lớn. Mỗi ngày tới học, chúng tôi hay vào bể tôm của thầy chơi, té nước khiến cho những con tôm nhảy lên loạn xạ. Lúc đó thầy liền rối rít la chúng tôi. Nhưng cái rối rít của thầy trông rất hiền từ nên không làm chúng tôi sợ và như thế ngày nào trò nghịch dại đó cũng được lặp lại.
Thầy nói, có chúng tôi tới học thầy cảm thấy rất vui. Thầy say sưa nói với chúng tôi thứ ngoại ngữ mà một thời thầy say mê. Có chúng tôi, thầy bận rộn hơn vì phải lo ngăn những trò nghịch dại, lo cho chúng tôi học sao cho giỏi. Khi không còn học thầy nữa, tôi vẫn thường đạp xe qua nhà thầy, vẫn cái dáng cao gầy ấy, đặt những rớ tép dọc triền đập, bước đi liêu xiêu. Hai ba lần tôi đi qua, vẫn yên tâm khi cái dáng liêu xiêu ấy đi dọc bờ sóng ì ập vỗ. Rồi kí ức cũng như những con sóng, va đập kiểu gì mà tôi không còn nhớ từ lúc nào, tôi không còn thấy dáng người thầy ấy nữa. Hôm nay, như bao đứa học trò vô tâm khác của thầy, tôi lại ngồi kể về những kỉ niệm ngày xa xăm ấy. Tôi nhớ bóng thầy khi thả những con tép nhỉnh hơn vào trong cái bể xi măng và mong chúng lớn, khi đó trông thầy như cô Tấm đang nuôi con cá bống để chờ phép màu. Tôi luôn mong thầy đã đi khỏi căn nhà ấy, ngôi làng ấy, đi đến xứ sở của riêng thầy. Nơi có nhiều ước mơ hơn, biết đâu phép màu tôm, cá sẽ cho thầy gặp lại người con gái thầy đã yêu. Tôi luôn mong điều đó vì tôi biết gương mặt ấy, nụ cười ấy, dường như không thuộc về nơi này, không nên ở lại nơi này.
Thầy Ơi, Bây Giờ Mùa Hoa Lau Trắng – Nỗi Nhớ Da Diết Về Người Thầy
Đã 10 năm rồi em không gặp lại Thầy, cũng chừng ấy thời gian em vẫn hằng mơ một ngày em được trở lại thời thơ bé với bao kỷ niệm lưu luyến với thầy cô và bè bạn. Chiều nay em đi qua khúc sông gặp bạt ngàn hoa lau trắng, những bông lau trắng bời bời như nỗi nhớ của em về Thầy…
Bài học đầu tiên em học ở Thầy là bài giảng về lịch sử về Đinh Tiên Hoàng – vị vua tài giỏi đã dẹp loạn 12 sứ quân, đặt nền móng xây dựng độc lập tự chủ của đất nước.
Thầy đã kể rất sinh động việc thời nhỏ, Đinh Bộ Lĩnh cùng các bạn chăn trâu lấy bông lau làm cờ bày trận đánh nhau với trẻ con thôn khác, đánh đâu thắng đó, tất cả đều hàng phục tôn làm “chủ tướng”, chéo tay làm kiệu khiêng và cầm hoa lau đi hai bên để rước như vua.
Hình ảnh những cành lau trắng đã được Thầy minh họa rất xúc động và trở thành dấu ấn không bao giờ phai nhạt trong em và nhiều lứa học trò chúng em ngày ấy. Thầy đã giảng cho chúng em biết bao bài học về lịch sử, về tình yêu đất nước và tinh thần kiên cường bất khuất của dân tộc… nhưng có một điều, Thầy chưa bao giờ kể về mình, về cuộc đời quân ngũ của Thầy. Thầy là thương binh, Thầy trở về từ chiến trường và đã để lại nơi ấy một cánh tay. Em nhớ những dòng chữ bằng phấn trắng Thầy viết lên bảng bằng tay trái xiên xiên, chợt thấy cay cay sống mũi…
Hồi đó, món quà mà em và các bạn trong nhóm học sinh giỏi Văn đã tặng Thầy nhân ngày 20-11 là một bó hoa lau trắng. Thầy đã xúc động đến lặng người. Thầy cẩn thận cắm “bó hoa đặc biệt” ấy của chúng em vào một bình hoa được làm bằng gốc tre ngà ở phòng làm việc của Thầy. Rồi Thầy quay lại nói với chúng em giọng xúc động: hoa lau trắng nhắc Thầy nhớ mẹ, nhớ những người đồng đội cũ. Thầy kể, chữ đầu tiên hồi đó Thầy học là chữ 0.
Để thầy dễ nhớ, mẹ Thầy nói nếu khi con nhìn thấy nắng xuyên qua mái nhà của mình, thấy những chấm tròn, đó là chữ 0. Nhà Thầy hồi đó lợp bằng tranh mây. Những gánh tranh mây mà cha Thầy đã lặn lội mang về từ trong rừng sâu, kiên nhẫn gánh đến mấy tháng trời mới đủ làm mái nhà. Người thầy đầu tiên trong cuộc đời Thầy chính là mẹ Thầy. Những con số đầu tiên Thầy biết cũng từ mẹ. Học đếm từ số 1 đến số 10, rồi cả phép cộng, trừ, nhân, chia cũng bằng những củ khoai, những phần quà của mẹ mỗi buổi chợ chiều cho chị và mấy đứa em.
Bài học làm người mẹ cũng dạy Thầy bằng những câu ca dao “Lá lành đùm lá rách”, “Ăn xem nồi ngồi xem hướng”, “Học ăn học nói học gói học mở”,… Chỉ đơn giản là những lời dạy thường ngày