Theo quan niệm dân gian Việt Nam, “trúng gió” là một hiện tượng phổ biến, được cho là do “gió độc” xâm nhập vào cơ thể. Điều này có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như mệt mỏi, nhức đầu, buồn nôn, đau bụng và đau nhức chân tay. Vậy thực chất nguyên nhân của trúng gió là gì, cách xử lý và phòng ngừa như thế nào để bảo vệ sức khỏe? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Mục Lục
Trúng Gió Là Gì?
Trong dân gian, trúng gió thường được hiểu là hiện tượng cơ thể bị nhiễm lạnh đột ngột, dẫn đến các triệu chứng khó chịu. Theo cách gọi của Tây y, nó tương đương với cảm thông thường, còn trong Đông y, nó được gọi là “thời khí”. Nguyên nhân chính thường xuất phát từ sự thay đổi đột ngột của thời tiết như nắng gắt, gió lạnh, sương giá hoặc mưa, khiến khí lạnh xâm nhập vào cơ thể qua lỗ chân lông và đường hô hấp.
Trúng gió là một hiện tượng khó tránh khỏi trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, nếu chúng ta biết cách xử lý đúng cách khi bị trúng gió, cơ thể thường sẽ hồi phục nhanh chóng chỉ sau vài ngày. Ngược lại, nếu chủ quan để bệnh diễn biến âm thầm, nó có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến các bộ phận khác trong cơ thể và dẫn đến các biến chứng không mong muốn.
Ai Dễ Bị Trúng Gió?
Một số đối tượng có nguy cơ bị trúng gió cao hơn so với những người khác, bao gồm:
- Người già: Do hệ miễn dịch suy yếu và khả năng thích ứng với thay đổi thời tiết kém.
- Trẻ em: Hệ miễn dịch chưa phát triển toàn diện, dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.
- Người đang ốm hoặc đang điều trị bệnh: Sức đề kháng suy giảm, cơ thể dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh.
Thời Điểm Dễ Bị Trúng Gió
Trúng gió thường xảy ra trong các tình huống sau:
- Khi thời tiết thay đổi đột ngột, chẳng hạn như từ nắng sang lạnh hoặc ngược lại, cơ thể chưa kịp thích ứng.
- Vào thời điểm giao mùa, khi nhiệt độ và độ ẩm biến động liên tục.
- Khi tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố thời tiết bất lợi như gió lạnh, sương giá hoặc mưa.
Nhận Biết Triệu Chứng Trúng Gió
Các triệu chứng của trúng gió có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nhưng phổ biến nhất là:
- Cảm giác ớn lạnh: Đặc biệt ở vùng gáy, sống lưng, tay và chân.
- Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn mửa: Do khí lạnh ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
- Đau bụng, tiêu chảy: Do hệ tiêu hóa bị rối loạn.
- Trường hợp nặng: Có thể dẫn đến hôn mê, co cứng chân tay, thậm chí để lại di chứng phong thấp, tê thấp và suy giảm khả năng đề kháng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Cách Xử Trí Khi Bị Trúng Gió
Khi bị trúng gió, việc xử lý kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Tùy thuộc vào quan điểm Đông y hay Tây y, sẽ có những phương pháp xử trí khác nhau.
Theo Tây Y
Theo Tây y, trúng gió được xem là một dạng cảm không rõ nguyên nhân. Do đó, việc điều trị tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng bằng các loại thuốc như:
- Thuốc hạ sốt: Paracetamol hoặc các loại thuốc có chứa paracetamol.
- Thuốc giảm đau: Giúp giảm các cơn đau nhức cơ thể.
- Thuốc kháng histamin: Giảm các triệu chứng dị ứng như sổ mũi, nghẹt mũi.
- Bổ sung Vitamin C: Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Theo Đông Y
Đông y có nhiều phương pháp truyền thống để xử lý trúng gió, bao gồm:
- Cạo gió: Sử dụng dụng cụ chuyên dụng để cạo lên vùng cổ, lưng, bụng, tay và chân. Lưu ý không áp dụng phương pháp này cho người cao huyết áp hoặc phụ nữ mang thai.
- Uống trà gừng hoặc nước gừng tươi giã nát: Gừng có tính ấm, giúp làm ấm cơ thể và giảm các triệu chứng khó chịu.
- Làm ấm gan bàn chân: Xoa bóp hoặc ngâm chân trong nước ấm.
- Bấm huyệt nhân trung: Trong trường hợp bệnh nhân bị bất tỉnh, bấm mạnh vào huyệt nhân trung (nằm ngay dưới gốc mũi) có thể giúp bệnh nhân tỉnh lại.
- Cho bệnh nhân ăn cháo hành, tía tô: Các món ăn này có tác dụng giải cảm, làm ấm cơ thể.
Lưu ý quan trọng: Trong trường hợp bệnh nhân không tỉnh lại hoặc có các biểu hiện nghiêm trọng hơn như lơ mơ, khó thở, cần đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Phòng Ngừa Trúng Gió
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, do đó, việc chủ động phòng ngừa trúng gió là rất quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
-
Thích ứng từ từ với sự thay đổi nhiệt độ: Khi di chuyển từ phòng có máy lạnh ra ngoài, nên đứng ở cửa một lát để cơ thể làm quen với nhiệt độ bên ngoài.
-
Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh: Đội mũ che tai, quàng khăn để tránh gió lùa vào cổ và tai.
-
Mặc đủ ấm khi ra ngoài vào ban đêm: Đặc biệt là khi thời tiết lạnh.
-
Đóng cửa sổ khi ngủ: Tránh gió lùa vào phòng.
-
Không nên uống rượu để làm ấm cơ thể khi bị cảm lạnh: Rượu có thể làm giãn mạch máu, khiến cơ thể mất nhiệt nhanh hơn.
-
Tránh nơi có gió lùa khi tắm: Lau người nhanh chóng để tránh bị nhiễm lạnh. Không nên tắm khuya hoặc tắm nước lạnh.
-
Tránh luồng khí lạnh từ điều hòa: Khi ngồi trong phòng điều hòa, tránh để luồng khí lạnh thổi trực tiếp vào người.
-
Thường xuyên vận động vai, gáy, cổ: Giúp máu huyết lưu thông tốt hơn.
-
Nằm trên giường một lát sau khi ngủ dậy: Cho cơ thể tỉnh táo hẳn trước khi xuống giường.
-
Tăng cường thể dục thể thao: Nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
Phân Biệt Trúng Gió và Đột Quỵ
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa trúng gió và đột quỵ (tai biến mạch máu não) do có một số triệu chứng tương đồng. Tuy nhiên, đây là hai tình trạng bệnh lý hoàn toàn khác nhau và đòi hỏi cách xử trí khác nhau.
Trúng gió (trúng phong): Xảy ra do hệ thần kinh đối giao cảm hoạt động quá mức, dẫn đến tim đập chậm, mạch máu giãn nở và hạ huyết áp.
Đột quỵ (tai biến mạch máu não): Là tình trạng ngưng trệ đột ngột dòng máu cung cấp lên não bộ, có thể do tắc nghẽn mạch máu (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu (xuất huyết não).
Để phân biệt trúng gió và đột quỵ, có thể áp dụng ba mẹo sau:
- Cười: Yêu cầu bệnh nhân cười mỉm. Nếu họ không thể cười mỉm được, có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
- Nói: Hỏi bệnh nhân vài câu đơn giản. Nếu họ nói không tròn tiếng hoặc không nói được, có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
- Giơ hai tay: Yêu cầu bệnh nhân giơ cả hai tay lên. Nếu họ không thể nâng cả hai tay do yếu hoặc liệt một bên, có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
Lưu ý quan trọng: Khi nghi ngờ bệnh nhân bị đột quỵ, cần gọi cấp cứu ngay lập tức và giữ bệnh nhân nằm yên, đầu hơi nâng lên. Tuyệt đối không cạo gió, xoa dầu hoặc di chuyển nạn nhân. Đột quỵ não cần được cấp cứu kịp thời trong vòng 6 giờ đầu (giờ vàng) để giảm thiểu nguy cơ di chứng và tử vong.
Kết luận
Trúng gió là một hiện tượng phổ biến trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là khi thời tiết thay đổi thất thường. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách xử trí trúng gió là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Bên cạnh đó, việc chủ động phòng ngừa trúng gió bằng các biện pháp đơn giản cũng đóng vai trò then chốt. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, hãy tìm kiếm sự tư vấn của các chuyên gia y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.