Bài viết này của Sen Tây Hồ sẽ cung cấp lời giải chi tiết và dễ hiểu cho các bài tập trong bài 4 SGK Sinh học lớp 9 về lai hai cặp tính trạng. Chúng tôi sẽ đi sâu vào phân tích từng câu hỏi, giúp các em học sinh nắm vững kiến thức và tự tin giải quyết các bài tập tương tự.
Mục Lục
Soạn Sinh 9 Bài 4 Câu Hỏi Thảo Luận Trang 17
Giải bài tập câu hỏi thảo luận trang 17 SGK Sinh học 9
Quan sát hình 5 và trả lời các câu hỏi sau:
Sơ đồ lai hai cặp tính trạng của Menđen, minh họa sự phân li và tổ hợp của các alen quy định màu sắc và hình dạng hạt đậu.
Giải thích tại sao ở F2 lại có 16 hợp tử.
Điền nội dung phù hợp vào bảng 5.
Bảng 5: Phân tích kết quả lai hai cặp tính trạng
| Vàng trơn | Vàng nhăn | Hạt xanh trơn | Hạt xanh nhăn | |
|---|---|---|---|---|
| Tỉ lệ mỗi kiểu gen ở F2 | ||||
| Tỉ lệ mỗi kiểu hình ở F2 |
Lời giải chi tiết
Ở F1, cây đậu có kiểu gen AaBb. Khi lai F1 x F1, mỗi bên sẽ tạo ra 4 loại giao tử khác nhau: AB, ab, Ab, aB. Do đó, số lượng tổ hợp giao tử (hợp tử) ở F2 là 4 x 4 = 16. Sự kết hợp ngẫu nhiên của các giao tử này tạo ra sự đa dạng về kiểu gen và kiểu hình ở đời con.
Bảng 5: Phân tích kết quả lai hai cặp tính trạng
| Vàng trơn | Vàng nhăn | Hạt xanh trơn | Hạt xanh nhăn | |
|---|---|---|---|---|
| Tỉ lệ mỗi kiểu gen ở F2 | 9AB | 3A_bb | 3aaB_ | 1 aabb |
| Tỉ lệ mỗi kiểu hình ở F2 | 9 | 3 | 3 | 1 |
Soạn Sinh 9 Bài 4 Trang 19 Câu 1
Giải bài 1 trang 19 SGK Sinh học 9. Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm lai hai cặp tính trạng của mình như thế nào?
Lời giải chi tiết
Menđen giải thích rằng mỗi cặp tính trạng được quy định bởi một cặp nhân tố di truyền (sau này được gọi là gen). Các cặp gen này phân li độc lập trong quá trình hình thành giao tử, dẫn đến sự phân li độc lập của các tính trạng. Trong quá trình thụ tinh, các giao tử kết hợp tự do với nhau, tạo ra các tổ hợp gen khác nhau, dẫn đến sự xuất hiện của các biến dị tổ hợp. Cách giải thích này đã đặt nền móng cho quy luật phân li độc lập, một trong những quy luật cơ bản của di truyền học.
Soạn Sinh 9 Bài 4 Trang 19 Câu 2
Giải bài 2 trang 19 SGK Sinh học 9. Nêu nội dung của quy luật phân li độc lập.
Lời giải chi tiết
Quy luật phân li độc lập phát biểu rằng: “Các cặp gen quy định các tính trạng khác nhau phân li độc lập trong quá trình phát sinh giao tử.” Điều này có nghĩa là sự di truyền của một cặp tính trạng không ảnh hưởng đến sự di truyền của các cặp tính trạng khác, miễn là các gen quy định chúng nằm trên các nhiễm sắc thể khác nhau.
Soạn Sinh 9 Bài 4 Trang 19 Câu 3
Giải bài 3 trang 19 SGK Sinh học 9. Biến dị tổ hợp có ý nghĩa gì đối với chọn giống và tiến hoá? Tại sao ở các loài sinh sản giao phối, biến dị lại phong phú hơn nhiều so với những loài sinh sản vô tính?
Sơ đồ lai hai cặp tính trạng của Menđen, minh họa sự phân li và tổ hợp của các alen quy định màu sắc và hình dạng hạt đậu.
Lời giải chi tiết
Biến dị tổ hợp đóng vai trò quan trọng trong cả chọn giống và tiến hóa:
- Đối với chọn giống: Biến dị tổ hợp tạo ra nguồn nguyên liệu phong phú để các nhà chọn giống lựa chọn và tạo ra các giống cây trồng và vật nuôi mới với các đặc tính ưu việt.
- Đối với tiến hóa: Biến dị tổ hợp cung cấp sự đa dạng di truyền cho quần thể, giúp quần thể có khả năng thích nghi với các điều kiện môi trường thay đổi và tiến hóa theo thời gian.
Ở các loài sinh sản giao phối, biến dị phong phú hơn nhiều so với các loài sinh sản vô tính vì:
- Sự phân li độc lập của các gen: Trong quá trình giảm phân tạo giao tử, các gen phân li độc lập và tổ hợp lại một cách ngẫu nhiên, tạo ra vô số các tổ hợp gen khác nhau.
- Sự trao đổi chéo (crossing-over): Hiện tượng trao đổi chéo giữa các nhiễm sắc thể tương đồng trong giảm phân tạo ra các tổ hợp gen mới trên mỗi nhiễm sắc thể.
- Sự kết hợp ngẫu nhiên của các giao tử: Trong quá trình thụ tinh, các giao tử đực và cái kết hợp ngẫu nhiên với nhau, tạo ra các tổ hợp gen mới ở đời con.
Trong khi đó, ở các loài sinh sản vô tính, con cái thường có kiểu gen giống hệt mẹ, do đó sự đa dạng di truyền rất hạn chế.
Soạn Sinh 9 Bài 4 Trang 19 Câu 4
Giải bài 4 trang 19 SGK Sinh học 9. Ở người, gen A quy định tóc xoăn, gen a quy định tóc thẳng, gen B quy định mắt đen, gen b quy định mắt xanh. Các gen này phân li độc lập với nhau.
Bố có tóc thẳng, mắt xanh. Hãy chọn người mẹ có kiểu gen phù hợp trong các trường hợp sau để con sinh ra đều có mắt đen tóc xoăn?
a) AaBb
b) AaBB
c) AABb
d) AABB
Lời giải chi tiết
Đáp án đúng là d) AABB
Sơ đồ lai hai cặp tính trạng của Menđen, minh họa sự phân li và tổ hợp của các alen quy định màu sắc và hình dạng hạt đậu.
Giải thích:
- Bố có tóc thẳng, mắt xanh, kiểu gen là aabb.
- Để con sinh ra đều có tóc xoăn (A) và mắt đen (B), mẹ phải cho giao tử AB.
- Trong các lựa chọn trên, chỉ có kiểu gen AABB mới có thể cho 100% giao tử AB.
- Khi đó, con sinh ra sẽ có kiểu gen AaBb, biểu hiện kiểu hình tóc xoăn, mắt đen.
Kết luận
Hi vọng với những giải thích chi tiết trên, các em học sinh đã nắm vững kiến thức về lai hai cặp tính trạng và tự tin giải quyết các bài tập tương tự. Chúc các em học tốt môn Sinh học!