Phim giật gân (thriller) là thể loại điện ảnh tập trung khai thác yếu tố hồi hộp và kịch tính, đã mang lại thành công vang dội cho nhiều đạo diễn trên thế giới, với những giải thưởng danh giá và doanh thu tỷ đô. Điển hình như Denis Villeneuve, Alfred Hitchcock, Guillermo del Toro hay Bong Joon Ho đều là những bậc thầy của dòng phim này.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, phim giật gân lại chưa thực sự chinh phục được khán giả và thường gặp khó khăn tại phòng vé. Nhiều tác phẩm thậm chí còn nhận về những phản hồi tiêu cực từ thị trường.
Kịch bản: Điểm yếu cố hữu của phim giật gân Việt
Lý do lớn nhất khiến các nhà làm phim Việt Nam còn e dè với thể loại giật gân nằm ở khâu kịch bản.
Nếu như phim hài, kinh dị hay hành động có thể “lấp liếm” bằng các tình huống gây cười, hù dọa hoặc các pha hành động mãn nhãn, thì phim giật gân đòi hỏi kịch bản phải được xây dựng chặt chẽ, logic và có chiều sâu, đủ sức khiến khán giả thỏa mãn.
Kịch bản chính là yếu tố then chốt làm nên thành công của Giao Lộ Định Mệnh, nhưng đáng tiếc thay, nó lại bị tố cáo là sao chép đến 70% từ bộ phim Shattered. Một ví dụ khác là [S.O.S] Sói Trắng, bộ phim lên án nạn ấu dâm nhưng lại sở hữu nội dung “thiếu muối” và những tình tiết ngây ngô như trò đùa. Tương tự, thất bại của Lôi Báo đến từ kịch bản thiếu thuyết phục và nhàm chán. Trong khi đó, Người Bất Tử lại bị chê là quá dài dòng, dàn trải và thiếu sự gắn kết giữa các nhân vật.
Giao Lộ Định Mệnh thành công nhờ kịch bản chặt chẽ, nhưng gây tranh cãi vì nghi vấn đạo nhái.
Nhà sản xuất Will Vũ, người đứng sau thành công của phim Chị Chị Em Em, nhận định: “Thriller là thể loại có cấu trúc kịch bản rất phức tạp, đòi hỏi tính chặt chẽ rất cao, nên cần biên kịch giỏi. Tìm kiếm một đạo diễn phù hợp cũng không phải là dễ. Cái khó tiếp theo là khâu casting vì đây là thể loại phim đòi hỏi kỹ thuật diễn xuất rất cao, diễn viên cần có khả năng để thể hiện nhiều trạng thái tâm lý phức tạp trong cùng một nhân vật.”
Đạo diễn non tay và tham vọng ôm đồm
Bên cạnh kịch bản, tay nghề của đạo diễn cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thành công của phim giật gân Việt. Một số phim có ý tưởng tốt nhưng lại không được thực hiện một cách trọn vẹn.
Dream Man từng được xem là một “cơn gió lạ” của điện ảnh Việt với nhiều bất ngờ và lớp lang cài cắm thông minh. Phim có cái kết khó đoán và liên kết chặt chẽ. Tuy nhiên, ở nửa sau, phim lại cố gắng giải thích quá nhiều chi tiết và truyền tải thông điệp một cách giáo điều, khiến cho Dream Man trở nên ôm đồm và dài dòng. Nhiều tình tiết chưa được giải thích kỹ lưỡng và thuyết phục, còn phần bài học thì lại kém hấp dẫn.
Trái Tim Quái Vật, sau một phần mở đầu đầy hứa hẹn, lại sa đà vào yếu tố tình cảm. Thay vì tập trung khai thác các thủ pháp giật gân, phim lại dành quá nhiều thời lượng cho mối tình của hai nhân vật chính, làm lu mờ đi vụ án mạng trung tâm. Đạo diễn Tạ Nguyên Hiệp cũng vô tình để lộ những tình tiết quan trọng từ quá sớm, khiến cho cái kết phim không còn bất ngờ và hấp dẫn.
Trái Tim Quái Vật gây tiếc nuối vì sa đà vào yếu tố tình cảm, bỏ quên yếu tố giật gân.
Khi phim Việt “remake” chưa tới
Bằng Chứng Vô Hình và Song Song là hai bộ phim Việt được làm lại từ các kịch bản nước ngoài khá thành công. Tuy nhiên, so với Blind (2011) và Mirage (2018), hai phim Việt này vẫn chưa tạo được kịch tính và thành công như bản gốc.
Đạo diễn Vũ Ngọc Phượng nhận xét: “Phim thriller không chỉ khó ở thị trường Việt Nam mà còn là thể loại rất thách thức với điện ảnh thế giới. Đây là thể loại cần kịch bản cực vững chãi, logic cao, câu chuyện thu hút, mà diễn xuất cũng phải tốt, cảm xúc phải thoả mãn, nhất là sự tò mò, căng thẳng và sự thoả mãn với cái kết hợp lý. Twist cũng phải được sử dụng khéo léo mới mang lại được kết quả, nếu không thậm chí sẽ gây chưng hửng. Phim hài đôi khi cần thật vui, phim drama cảm xúc thật tốt thì có thể phần nào thoả mãn khán giả và được bỏ qua những lỗi nhỏ; nhưng bất cứ lỗi lầm nào trong phim giật gân, từ diễn xuất, logic, hình ảnh, đều có thể khiến khán giả bị mất kết nối với câu chuyện; do vậy thể loại này khó được tha thứ hơn rất nhiều.”
Bài học từ điện ảnh Hàn Quốc
Trong phim giật gân, mọi chi tiết, dù là nhỏ nhất, đều đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng nên một tổng thể hoàn chỉnh, tạo nên trải nghiệm cảm xúc mạnh mẽ cho người xem.
Nhìn lại sự thành công của điện ảnh Hàn Quốc, có thể thấy phim Việt nói chung và phim giật gân Việt nói riêng còn một chặng đường dài phía trước. Trong khi Parasite (2019) của đạo diễn Bong Joon Ho đã giành được giải Oscar danh giá, thể loại thriller của Việt Nam vẫn đang chập chững những bước đi đầu tiên.
Parasite, tác phẩm hài – giật gân xuất sắc của điện ảnh Hàn Quốc, đạt giải Oscar.
Sự phát triển của điện ảnh Hàn Quốc bắt đầu từ làn sóng Hallyu vào những năm 1990, khi chính phủ Hàn Quốc đưa ra các chính sách tập trung vào việc quảng bá văn hóa Hàn Quốc ra nước ngoài. Điều này đã tạo điều kiện cho các đạo diễn Hàn Quốc tung ra những tác phẩm giật gân độc đáo và sâu sắc.
Điển hình như Park Chan Wook với Oldboy (2003), Sympathy for Lady Vengeance (2005) và The Handmaiden (2016); Bong Joon Ho với Memories of Murder (2003), The Host (2006) và Okja (2017); Kim Jee Woon với A Tale of Two Sisters (2003) và I Saw the Devil (2010).
Nhà sản xuất Will Vũ chia sẻ: “Nền công nghiệp điện ảnh Hàn đã quá phát triển nên họ có khả năng thực hiện tốt thể loại này trong tất cả mọi khâu, từ biên kịch đến đạo diễn và cả diễn xuất đều ở mức rất cao. Sự phát triển của điện ảnh Hàn Quốc đã đi trước Việt Nam hàng chục năm, không chỉ trong thể loại thriller mà cả ở các thể loại khác như lãng mạn, hài.”
Phim giật gân Hàn Quốc thường khám phá những khía cạnh đen tối của con người, pha trộn sự hài hước đen tối với bạo lực và kỹ xảo điện ảnh ấn tượng. Họ không ngần ngại khai thác những chủ đề gây tranh cãi, dám lấn sân sang những nơi mà phương Tây đôi khi còn e dè.
Cơ hội nào cho phim giật gân Việt?
Đạo diễn Hữu Tấn nhận định: “Dòng phim giật gân khó có thể tạo được những ‘cú nổ’ phòng vé vài trăm tỷ, nhưng doanh thu khá ổn định, khả năng thu hồi vốn đầu tư cao. Lượng khán giả của dòng phim này tại Việt Nam khá khó tính, vì họ đã được xem nhiều bộ phim đình đám khác của thế giới, nên nhà sản xuất chỉ có hai lựa chọn: một là tiệm cận chất lượng với sản phẩm quốc tế, hai là khai thác những đề tài mới mẻ”.
Một biên kịch yêu thích dòng phim giật gân cho biết thêm: “Các nhà làm phim cũng chật vật trong việc giữ cho bộ phim dễ hiểu, không quá thách đố với khán giả đại chúng nhưng ngược lại không quá đơn giản, sa đà giải thích với những khán giả đã quen thuộc với thể loại này.”
Sau nhiều thất bại, dòng phim giật gân vẫn là một thách thức lớn đối với điện ảnh Việt. Tuy nhiên, các đạo diễn vẫn không ngừng thử sức với thể loại này. Victor Vũ sắp tới sẽ cho ra mắt Thiên Thần Hộ Mệnh. Bên cạnh đó, Bẫy Ngọt Ngào, Vô Diện Sát Nhân, Rừng Thế Mạng cũng mang nhiều màu sắc giật gân.
Thiên Thần Hộ Mệnh là tác phẩm giật gân mới nhất của đạo diễn Victor Vũ.
Trong số đó, Thiên Thần Hộ Mệnh được kỳ vọng sẽ là một tác phẩm đáng chú ý, đánh dấu sự trở lại của Victor Vũ với những câu chuyện đen tối về showbiz. Anh vốn là một đạo diễn có tiếng trong dòng phim giật gân Việt với các tác phẩm như Giao Lộ Định Mệnh, hai phần Scandal hay Quả Tim Máu.
Đạo diễn Vũ Ngọc Phượng bày tỏ: “Tiềm năng lớn nhất đang ở việc các nhà làm phim trẻ đang ngày càng đam mê thể loại này, và sau một số thành công từ những đàn anh như Victor Vũ, các nhà đầu tư cũng đang sẵn sàng thử nghiệm những cuộc chơi mới. Phượng cũng kỳ vọng sẽ sớm có những sản phẩm thriller chất lượng cao nữa để củng cố niềm tin cho khán giả.”
Dù thừa nhận thể loại thriller là một thể loại khó tại thị trường Việt Nam, nhưng nhà sản xuất Will Vũ vẫn đang ấp ủ một dự án mới sau Chị Chị Em Em.
Đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh cũng khẳng định: “Thriller chắc chắn là thể loại khó ở Việt Nam, nhưng nhà sản xuất và đạo diễn thích làm, muốn làm thì hãy cứ làm!”.
Kết luận
Để phim giật gân Việt có thể vươn tầm quốc tế và đạt được những thành công như điện ảnh Hàn Quốc, cần có sự nỗ lực từ cả nhà làm phim, biên kịch, diễn viên và nhà đầu tư. Quan trọng nhất là phải tạo ra những kịch bản chất lượng, khai thác những đề tài mới mẻ và dám thử thách giới hạn. Chỉ khi đó, giấc mơ Oscar cho phim giật gân Việt mới có thể trở thành hiện thực.