Cuộc sống hiện đại với guồng quay hối hả đôi khi khiến chúng ta quên mất ý nghĩa thực sự của hạnh phúc. Trong hành trình mải miết kiếm tìm, con người chợt nhận ra những nỗ lực, phấn đấu không phải lúc nào cũng mang lại sự thảnh thơi, mãn nguyện. Nhìn lại tuổi thơ vô tư, nô đùa, ta không khỏi bùi ngùi tiếc nuối. Phải chăng, được sống tự tại, thong dong mới là niềm hạnh phúc đích thực?
Cuộc đời vốn dĩ đầy rẫy những lo toan, suy tính. Ai cũng mong muốn có được hạnh phúc, nhưng chuẩn mực hạnh phúc của mỗi người lại khác nhau, khiến ta cứ mãi chạy theo những mục tiêu cá nhân. Việc đời vốn phức tạp, những tính toán chưa hẳn đã đúng, và những mong muốn không dễ dàng đạt được. Nếu cứ mãi cuốn theo vòng xoáy xô bồ, ta sẽ vô tình trở thành kẻ “đuổi bóng bắt hình”. Vậy làm sao để sống tự tại và thong dong giữa cuộc đời này?
Trang Tử, một trong những nhà tư tưởng lớn của Đạo giáo, đã đưa ra những luận điểm sâu sắc về cách sống thuận theo tự nhiên để đạt được sự an lạc trong tâm hồn.
Mục Lục
Thuận theo Đạo Trời: Bí quyết dưỡng sinh an lạc
Để sống trọn vẹn một đời trong an lạc, Trang Tử cho rằng cần phải hiểu phép dưỡng sinh, mà phép dưỡng sinh chính là thuận theo lẽ trời.
Trang Tử viết:
“Đời người thì có hạn mà tri thức thì vô cùng. Đem cái có hạn mà đuổi cái vô cùng thì tinh thần sẽ mệt mỏi; đã mệt mỏi mà không ngừng nữa thì sẽ chết mất. Làm điều thiện thì bị lụy vì danh tiếng, làm điều ác thì chịu khổ vì hình phạt. Chỉ người nào giữ được đạo trung là bảo toàn được thân, mệnh, mà phụng dưỡng được cha mẹ, sống được trọn tuổi trời.”
Đạo trung mà Trang Tử nhắc đến là sự hòa hợp với Đạo, là hiểu và sống theo quy luật vận hành của vạn vật. Hiểu được lẽ tự nhiên chính là thuận theo tự nhiên mà sống. Tri thức, theo Trang Tử, bao gồm những nguyên lý, đạo lý ở đời. Con người dù trải qua bao thế hệ cũng không thể thấu hiểu hết đạo trời. Chính sự phức tạp và bí ẩn này khiến con người mải miết mưu cầu, chuốc lấy muộn phiền vào tâm. Ta cố gắng đạt được những thứ không thuộc về mình, gắng sức thao túng và điều khiển mọi sự, khiến đời người trở nên mệt mỏi, kiệt sức, tinh thần hao mòn, suy giảm nhuệ khí.
Trang Tử khuyên rằng, con người cần học và hiểu về Đạo, sống trung dung, hài hòa và thuận theo Đạo, thuận theo dòng chảy tự nhiên. Khi ta hiểu rằng mọi sự xảy ra đều có nguyên do, đều chứa đựng những bài học, ta có thể làm chủ cuộc sống của mình và tìm thấy hạnh phúc.
An Hòa trong Tâm: Chìa khóa cho thân thể khỏe mạnh
Khi con người thấu hiểu được nguyên do của mọi sự, họ sẽ không còn đau khổ, bi lụy, không còn nhọc nhằn về thể xác và tinh thần. Đó chính là đạt được trạng thái an hòa trong tâm. Khi tâm thong dong tự tại, thân thể sẽ khỏe mạnh, không bệnh tật, không già nua, từ đó kéo dài tuổi thọ. Với Trang Tử, đó là một bí quyết của dưỡng sinh.
Sống Chết Tự Nhiên: Không bi lụy, thuận theo mệnh trời
Trang Tử cho rằng, con người được sinh ra và mất đi là do ông trời định mệnh, mà ông trời lại thuận theo nhân quả. Tuy nhiên, thế gian con người lại thường bi lụy vì tình cảm. Khi người thân qua đời, thân quyến đau đớn không nguôi, thậm chí có người muốn quyên sinh vì không thiết sống, lãng phí mệnh trời, phạm tội lớn. Nếu cái chết là do ai gây ra, họ sẽ tìm cách báo thù. Nhưng nếu ai đó đột ngột qua đời, họ lại luyến tiếc, đớn đau. Tất cả đều xuất phát từ việc không hiểu được mệnh đời người là do an bài từ trước.
Sống chết là lẽ tự nhiên, là mệnh trời, nên đừng đau buồn, bi lụy về cái chết.
Trang Tử kể câu chuyện về Lão Đam chết, Tần Dật đến điếu khóc ba tiếng rồi ra. Một môn sinh của Lão Đam hỏi Tần Dật:
“- Ông phải là bạn của thầy tôi không?
-
Phải.
-
Điếu như vậy coi được sao?
Tần Dật đáp:
- Được chứ. Mới đầu ta tưởng những người khóc toàn là người thân cả, bây giờ thấy là không phải. Khi tôi vô điếu, thấy có những người già khóc ông như khóc con, có những người trẻ khóc ông như khóc cha. Ông ấy cư xử với người khác, chắc không cầu họ khen mà họ vẫn khen, không cầu họ khóc mà họ vẫn khóc, như vậy là họ trốn đạo trời, trái chân tình, quên cái bản chân của ông ấy; cổ nhân bảo thế là bị hình phạt của trời. Thầy anh sinh ra là ứng với thời, rồi chết đi là thuận lẽ trời. Vui với thời, thuận đạo trời, thì không bị vui buồn làm dao động trong lòng. Người xưa bảo như vậy là được Trời giải phóng cho.”
Trang Tử cho rằng, nếu coi cái chết là nhẹ nhàng, là thuận theo thiên ý, ta sẽ hiểu được rằng cuộc đời là ngắn ngủi, sống nay chết mai cũng chẳng có gì đáng sợ. Vui buồn, sinh tử không làm tâm ta động niệm, đó chính là thuận theo đạo trời mà an nhiên tự tại.
Buông Bỏ Tham Chấp: Đạm bạc thanh thản, tìm lại tự do
Con người thường lao tâm khổ tứ vì lòng tham về tiền bạc, coi trọng giá trị vật chất hơn tinh thần. Họ trăn trở, lo toan, mưu tính mà không thể ngủ ngon giấc. Lòng tham khiến họ làm việc đêm ngày, sống như thể không bao giờ phải chết, phung phí sức khỏe, coi thường sinh khí. Làm việc cật lực đến lao lực để rồi có được gì? Đó chính là đi ngược với tự nhiên, bất tuân thiên ý.
Giàu sang, quyền quý hay nghèo hèn, ương nghiệp đều do mệnh định. Nếu mệnh không có, dù cố gắng thế nào cũng không thể có được, chỉ tạo thêm ác nghiệp.
Hãy học theo con chim trĩ: “Con trĩ trong chằm, cứ mười bước lại mổ, trăm bước lại uống, không chịu bị nhốt để người ta nuôi, vì được nuôi, tuy không phải khó nhọc, nhưng không thích”.
Thuận theo tự nhiên, hiểu đạo mà ung dung tự tại, tâm thân khoáng đạt tự do. Coi nhẹ những rối ren phức tạp của cuộc đời để tâm hồn được thanh thản, thong dong. Hiểu được lẽ đời, thân nằm trong Đạo, không tạo ác nghiệp, kết duyên thiện nghiệp. Mọi bất hạnh, khổ đau đều có nguyên do. Trang Tử viết:
“Công Văn Hiên thấy viên hữu sư, ngạc nhiên hỏi (kẻ tả hữu):
-
Ai đó? Sao hắn chỉ có một chân? Do trời hay do người đấy?
-
Do trời chứ không phải do người. Trời sinh ông ấy có một chân còn những người khác thì có hai chân. Vì vậy mà biết là do trời chứ không phải do người.”
Việc đời vô cùng phức tạp, nhưng nếu ta biết thuận theo tự nhiên, thích ứng và điều khiển nó, ta sẽ không mệt sức, không tổn thương tinh thần. Sống chết, tai nạn là lẽ tự nhiên, là mệnh trời, đừng buồn vì những điều đó. Đừng trọng vật chất mà hãy coi trọng tinh thần, giữ cho tinh thần tự do, thư thái. Sau cùng, hãy giữ đạo trung, đừng làm quá sức mình. Tư tưởng của Trang Tử khác biệt so với Mạnh Tử hay Mặc Tử, mang đến một góc nhìn sâu sắc về cách sống an nhiên, tự tại.
Kết luận: Tìm lại sự an yên trong tâm hồn
Muốn sống trọn tuổi trời trong an lạc, cần hiểu phép dưỡng sinh, mà phép dưỡng sinh chính là thuận theo lẽ trời. Hãy buông bỏ những tham chấp, sống hài hòa với tự nhiên, chấp nhận những biến đổi của cuộc đời, và giữ cho tâm hồn luôn thanh thản, thong dong. Đó chính là con đường dẫn đến hạnh phúc đích thực.