Hiệp định TFA (Trade Facilitation Agreement), hay còn gọi là Hiệp định Thuận lợi hóa Thương mại, là một thỏa thuận mang tính bước ngoặt được các quốc gia thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) thông qua tại Hội nghị Bộ trưởng ở Bali vào tháng 12 năm 2013. Hiệp định này được xem xét pháp lý lần cuối và chính thức được thông qua vào ngày 27 tháng 11 năm 2014 tại Geneva, Thụy Sĩ. TFA có hiệu lực từ ngày 22 tháng 2 năm 2017, sau khi nhận được sự chấp thuận của 2/3 số thành viên WTO.
Mục Lục
Nội dung cốt lõi của Hiệp định TFA
Hiệp định TFA bao gồm 3 phần chính, với tổng cộng 24 điều khoản, tập trung vào các mục tiêu then chốt nhằm thúc đẩy thương mại toàn cầu:
Phần I: Các biện pháp kỹ thuật, tập trung vào:
- Tiếp cận thông tin và tính minh bạch: Đảm bảo các thông tin liên quan đến quy trình, thủ tục xuất nhập khẩu được công khai, dễ dàng tiếp cận.
- Quản lý các quy định pháp lý liên quan đến thương mại: Hài hòa hóa và đơn giản hóa các quy định pháp lý để giảm thiểu rào cản thương mại.
- Thông quan hải quan: Cải thiện hiệu quả và tốc độ của quy trình thông quan hàng hóa.
- Quá cảnh thương mại: Tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển hàng hóa qua lãnh thổ của các quốc gia thành viên.
Phần II: Đối xử đặc biệt và khác biệt dành cho các quốc gia Thành viên đang phát triển và kém phát triển.
- Hiệp định TFA công nhận sự khác biệt về năng lực và nguồn lực giữa các quốc gia thành viên.
- Các nước đang phát triển và kém phát triển được hưởng các điều khoản linh hoạt hơn về thời gian thực hiện và được hỗ trợ kỹ thuật để thực hiện các cam kết.
- Các cam kết được chia thành ba nhóm:
- Nhóm A: Cam kết thực hiện ngay khi Hiệp định TFA có hiệu lực.
- Nhóm B: Cam kết thực hiện sau một thời gian chuẩn bị.
- Nhóm C: Cam kết thực hiện sau một thời gian chuẩn bị và có sự hỗ trợ kỹ thuật.
Phần III: Thể chế và điều khoản cuối cùng.
- Thành lập Ủy ban Tạo thuận lợi Thương mại trong WTO.
- Khuyến khích thành lập Ủy ban Tạo thuận lợi Thương mại quốc gia ở mỗi quốc gia thành viên.
- Các điều khoản cuối cùng quy định về hiệu lực, nghĩa vụ của các nước thành viên, tính pháp lý của danh sách cam kết (Nhóm A, B, C), việc bảo lưu và giải quyết tranh chấp.
Tác động và lợi ích của Hiệp định TFA
Hiệp định TFA mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho các quốc gia thành viên, đặc biệt là các nước đang phát triển và kém phát triển. TFA giúp:
- Giảm chi phí thương mại: Thông qua việc đơn giản hóa thủ tục, giảm thời gian thông quan và tăng tính minh bạch.
- Tăng cường khả năng cạnh tranh: Tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
- Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Bằng cách tạo ra một môi trường thương mại thuận lợi hơn, thu hút đầu tư và tạo việc làm.
Hiệp định TFA cũng thúc đẩy sự hợp tác hiệu quả giữa hải quan và các cơ quan khác trong lĩnh vực thương mại và hải quan, bao gồm các biện pháp cải thiện tính sẵn có và công khai thông tin về các thủ tục qua biên giới, tăng cường quyền của thương nhân, giảm phí và các phương thức liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa, thủ tục thông quan nhanh hơn và nâng cao điều kiện về tự do quá cảnh hàng hóa.
Quỹ Thuận lợi hóa Thương mại (TFAF)
Quỹ Thuận lợi hóa Thương mại (TFAF) được thành lập theo đề nghị của Hiệp định TFA để đảm bảo các nước đang phát triển và kém phát triển nhận được sự hỗ trợ cần thiết để đạt được lợi ích đầy đủ từ Hiệp định. TFFA hỗ trợ các nước này trong việc thực hiện các cam kết của TFA, bao gồm hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng năng lực và nâng cấp cơ sở hạ tầng.
Kết luận
Hiệp định TFA là một công cụ quan trọng để thúc đẩy thương mại toàn cầu và phát triển kinh tế. Việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả Hiệp định này sẽ mang lại lợi ích to lớn cho tất cả các quốc gia thành viên, đặc biệt là các nước đang phát triển và kém phát triển. TFA không chỉ đơn thuần là một hiệp định thương mại, mà còn là một khuôn khổ hợp tác toàn cầu nhằm xây dựng một hệ thống thương mại công bằng, minh bạch và hiệu quả hơn.