Quyết định 22/2018/QĐ-TTg vừa được ban hành, tập trung vào việc xây dựng và thực thi hương ước, quy ước tại các cộng đồng dân cư như thôn, làng, ấp, bản, buôn và các cấp tương đương. Mục tiêu chính là thúc đẩy vai trò tự quản của người dân, bảo tồn văn hóa truyền thống và xây dựng nếp sống văn minh.
Quyết định này nhấn mạnh rằng hương ước, quy ước là những văn bản pháp lý đặc biệt, được xây dựng dựa trên sự đồng thuận của cộng đồng dân cư, nhằm điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản. Các quy định này, sau khi được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận, sẽ trở thành một phần quan trọng trong việc duy trì trật tự và phát triển văn hóa tại địa phương.
Mục Lục
Nội Dung và Hình Thức của Hương Ước, Quy Ước Theo Quyết Định 22
Nội dung của hương ước, quy ước sẽ do chính cộng đồng dân cư quyết định, bao gồm các lĩnh vực đời sống xã hội mà pháp luật chưa quy định chi tiết hoặc chỉ đưa ra các nguyên tắc chung. Điều này cho phép cộng đồng chủ động giải quyết các vấn đề đặc thù của địa phương, đồng thời bảo tồn và phát huy những phong tục, tập quán tốt đẹp, cũng như hạn chế và loại bỏ những hủ tục lạc hậu.
Hình thức của hương ước, quy ước là văn bản, có chữ ký xác nhận của Trưởng ban công tác Mặt trận, Trưởng thôn hoặc Tổ trưởng tổ dân phố. Sau khi được công nhận, văn bản này sẽ được đóng dấu giáp lai của Ủy ban nhân dân cấp huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương. Điều này đảm bảo tính pháp lý và sự công nhận của nhà nước đối với các quy định tự quản của cộng đồng.
Ngôn ngữ sử dụng trong hương ước, quy ước là tiếng Việt, với cách trình bày ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu, phù hợp với trình độ dân trí của cộng đồng dân cư. Đối với các địa phương có nhiều dân tộc cùng sinh sống, việc dịch hương ước, quy ước sang tiếng dân tộc thiểu số là cần thiết để đảm bảo sự tham gia đầy đủ của mọi người dân vào quá trình xây dựng và thực hiện.
Nguyên Tắc Xây Dựng Hương Ước, Quy Ước
Việc xây dựng hương ước, quy ước phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng: Đảm bảo rằng các quy định tự quản không đi ngược lại các chính sách và định hướng phát triển của đất nước.
- Tuân thủ pháp luật của Nhà nước: Hương ước, quy ước không được trái với các quy định của pháp luật hiện hành.
- Đảm bảo đạo đức xã hội và phong tục tập quán tốt đẹp: Phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời xây dựng những giá trị văn hóa mới phù hợp với thời đại.
- Nguyên tắc tự nguyện và đồng thuận: Việc xây dựng hương ước, quy ước phải dựa trên sự tự nguyện và thỏa thuận của cộng đồng dân cư, đảm bảo quyền làm chủ của người dân.
- Bảo vệ quyền con người và bình đẳng giới: Hương ước, quy ước không được vi phạm các quyền cơ bản của con người và phải đảm bảo sự bình đẳng giữa nam và nữ.
- Không đặt ra các khoản phí, lệ phí, phạt tiền, phạt vật chất: Hương ước, quy ước không được phép quy định các hình thức xử phạt mang tính chất tài chính, mà chỉ nên tập trung vào việc giáo dục, nhắc nhở và khuyến khích.
Trách Nhiệm Của Hộ Gia Đình và Cá Nhân Trong Việc Thực Hiện Hương Ước, Quy Ước
Mỗi hộ gia đình và cá nhân trong thôn, tổ dân phố có trách nhiệm:
- Tìm hiểu và tuân thủ: Chủ động tìm hiểu nội dung của hương ước, quy ước và nghiêm túc thực hiện theo các quy định đã được thống nhất.
- Phát hiện và báo cáo vi phạm: Khi phát hiện các hành vi vi phạm hương ước, quy ước, có trách nhiệm nhắc nhở, đề nghị chấm dứt hành vi vi phạm và báo cáo với các cơ quan chức năng hoặc người có thẩm quyền để xử lý.
- Đóng góp ý kiến xây dựng: Tham gia đóng góp ý kiến trong quá trình xây dựng, sửa đổi, bổ sung hương ước, quy ước để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả của các quy định tự quản.
- Phản ánh hương ước trái quy định: Khi phát hiện hương ước, quy ước chưa được Ủy ban nhân dân cấp huyện công nhận mà vẫn thực hiện, hộ gia đình, cá nhân trong thôn, tổ dân phố có trách nhiệm phản ánh, kiến nghị với trưởng thôn hoặc tổ trưởng tổ dân phố, Trưởng ban công tác Mặt trận để rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế hương ước, quy ước hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý hương ước, quy ước vi phạm.
Quyết định 22/2018/QĐ-TTg có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phát huy vai trò tự quản của cộng đồng dân cư và xây dựng nếp sống văn minh ở Việt Nam. Việc thực hiện nghiêm túc và hiệu quả quyết định này sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của đất nước.
Tài liệu tham khảo: