Kali, mặc dù không trực tiếp cấu tạo nên tế bào thực vật, đóng vai trò thiết yếu như một nguyên tố đa lượng, đặc biệt quan trọng trong giai đoạn trưởng thành, ra hoa và kết trái của cây trồng.
Trong tự nhiên, kali dồi dào trong đất phù sa, nước ngầm và nước tưới. Tuy nhiên, đất bạc màu hoặc đất thịt nhẹ thường thiếu kali, dẫn đến việc cây trồng không nhận đủ dưỡng chất cần thiết. Do đó, nhiều bà con nông dân thường bỏ qua việc bón phân kali, mặc dù cây trồng thực tế cần một lượng kali lớn hơn cả nitơ (N).
Vậy, phân bón kali là gì? Vai trò của kali đối với cây trồng như thế nào? Và làm thế nào để sử dụng phân kali một cách hiệu quả nhất? Hãy cùng Sen Tây Hồ khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Mục Lục
1. Phân Kali Là Gì?
Phân kali là loại phân bón cung cấp chất dinh dưỡng kali cho cây trồng dưới dạng ion K+. Đây là loại phân chua sinh lý, dễ hòa tan trong nước và có hệ số sử dụng dinh dưỡng cao (60-70%).
Khác với phân đạm và lân, hàm lượng kali trong thân và lá thường cao hơn so với trong hạt. Chất lượng của phân kali được đánh giá dựa trên tỷ lệ phần trăm khối lượng K2O, tương ứng với lượng kali có trong thành phần của nó.
Ví dụ, trong thân và lá lúa, tỷ lệ K2O dao động từ 0.60 – 1.50%, trong khi ở hạt gạo, tỷ lệ này chỉ khoảng 0.30 – 0.45%. Đặc biệt, ở cây thuốc lá, tỷ lệ K2O trong lá có thể lên đến 4.5 – 5.0% theo chất khô.
2. Vai Trò Của Kali Đối Với Cây Trồng
Kali đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển và năng suất của cây trồng, bao gồm:
- Nâng cao năng suất và chất lượng: Kali hỗ trợ quá trình chuyển hóa năng lượng và đồng hóa các chất dinh dưỡng, giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao.
- Chuyển hóa đạm: Kali thúc đẩy quá trình chuyển hóa đạm thành protein, giảm thiểu tác hại của việc bón quá nhiều phân đạm.
- Tăng khả năng chống hạn: Kali giúp cây giữ nước tốt hơn bằng cách tăng cường hydrat hóa các cấu trúc keo của huyết tương.
- Điều tiết hoạt động sống: Kali tham gia vào điều tiết các hoạt động sống của cây trồng thông qua các tính chất hóa keo và hóa lý của tế bào.
- Tổng hợp chất dinh dưỡng: Kali tham gia vào quá trình tổng hợp đường, tinh bột, protein và quang hợp, từ đó tăng năng suất cây trồng.
- Tăng cường hấp thụ: Phân kali giúp rễ cây hấp thụ nước và các chất dinh dưỡng hiệu quả hơn.
- Sử dụng ánh sáng: Trong điều kiện ánh sáng yếu, kali giúp cây trồng tận dụng ánh sáng tốt hơn.
- Chống chịu thời tiết khắc nghiệt: Kali tăng cường khả năng chịu rét và chống chọi qua mùa đông nhờ năng lực thẩm thấu của tế bào.
- Tăng cường sức đề kháng: Kali giúp cây trồng chống chịu tốt hơn trước các điều kiện môi trường bất lợi như hạn hán, rét, úng, sâu bệnh và nấm bệnh.
Đối với từng loại cây trồng, kali lại có những vai trò riêng biệt:
- Rau ăn lá: Giảm tỷ lệ thối nhũn và hàm lượng nitrat, tăng chất lượng rau.
- Cây ăn quả: Giảm tỷ lệ rụng quả, tăng quá trình phân hóa mầm non và tỷ lệ đậu quả. Kali còn giúp tích lũy vitamin và đường, làm cho quả có màu sắc đẹp hơn, hương vị thơm ngon hơn và bảo quản được lâu hơn.
- Cây công nghiệp ngắn ngày: Tăng năng suất và khả năng chống chọi với sâu bệnh.
.jpg)
3. Biểu Hiện Của Cây Trồng Khi Thiếu Kali
Khi thiếu kali, cây trồng sẽ có những biểu hiện rõ rệt, đặc biệt là trên lá già:
- Vệt cháy lá: Xuất hiện các vệt cháy màu nâu đen ở chóp và dọc hai bên rìa lá. Sau đó, các vết cháy lan dần thành sọc dọc hai bên gân chính. Lá già rụng sớm. Nếu thiếu kali trầm trọng, quả sẽ rụng nhiều, cành trở nên mảnh khảnh, dễ bị khô và chết.
- Phát triển kém: Rễ cây dễ bị thối, cây phát triển còi cọc, thân yếu và dễ bị đổ ngã. Khả năng chống chịu sâu bệnh và thời tiết kém.
- Lá hẹp và khô: Lá trở nên hẹp, ngắn, dễ héo rũ và khô, xuất hiện các chấm đỏ.
- Giảm sức sống hạt giống: Hạt giống giảm sức sống và tỷ lệ nảy mầm.
- Ảnh hưởng trao đổi chất: Quá trình trao đổi chất của cây trồng bị ảnh hưởng xấu, tăng chi phí đường cho quá trình hấp thụ, gây suy yếu hoạt động của các men.
- Cây bắp: Đốt cây ngắn, lá có gợn sóng, mép lá nhạt dần sau chuyển màu huyết dụ.
- Cây lúa: Sinh trưởng kém, chín sớm, trổ sớm, nhiều hạt lép lửng, mép lá về phía ngọn bị biến vàng.
4. Tác Hại Của Việc Bón Phân Kali Quá Nhiều
Mặc dù không gây tác hại rõ rệt như bón thừa đạm, việc sử dụng phân bón kali quá nhiều vẫn có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực:
- Ảnh hưởng đến rễ: Rễ cây có thể bị ảnh hưởng xấu, teo lại, quá trình hấp thụ nước bị kiềm hãm.
- Ức chế hấp thụ đạm: Bón phân kali quá mức trong thời gian dài có thể ức chế quá trình hấp thụ đạm của cây trồng.
- Đối kháng ion: Dư thừa kali gây ra tình trạng đối kháng ion, khiến cây trồng không hấp thụ được các chất dinh dưỡng khác như magie và nitrat.
- Cản trở hấp thụ: Hàm lượng kali quá cao làm tăng áp suất thẩm thấu của môi trường đất, cản trở việc hút nước và các chất dinh dưỡng.
- Ảnh hưởng sức khỏe: Sử dụng nông sản chứa nhiều kali trong thời gian dài có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt đối với những người mắc bệnh về thận và tim mạch.
5. Kỹ Thuật Bón Phân Kali Hiệu Quả Cho Cây Trồng
Để bón phân kali hiệu quả, cần dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm:
- Loại giống cây trồng:
- Cây mẫn cảm với clo (họ đậu, khoai tây): Bón phân kali với nồng độ kali cao.
- Cây lấy sợi (dưa chuột, bông lanh, đay…): Có thể bón lượng kali cao.
- Cây lấy hạt và đồng cỏ: Thích hợp với phân kali có nồng độ kali ở mức trung bình.
- Cây lấy củ (củ cải, củ cải đường…): Nên bón phân kali có chứa một chút nitrat. Cây lấy củ và quả cần nhiều kali.
- Thời kỳ sinh trưởng: Nhu cầu kali tăng cao trong suốt mùa vụ, đặc biệt vào thời kỳ tăng trưởng, ra hoa và kết trái.
- Các yếu tố khác: Khi bón tăng đạm, cần bón tăng kali do mối quan hệ mật thiết giữa hai chất này. Cần tăng cường các vi chất P, S, Zn để tăng hiệu quả khi sử dụng kali.
Lưu ý khi bón phân kali:
- Để hạn chế rửa trôi, nên chia ra nhiều lần bón. Không nên bón tập trung một lần vào thời điểm mới gieo trồng hoặc chỉ bón vào giai đoạn tăng trưởng, ra hoa, kết trái.
- Có thể bón lót phân kali bằng cách trộn vào đất hoặc bón thúc bằng cách phun dung dịch phân bón lên lá vào thời điểm cây ra hoa, kết quả, tạo củ.
- Nên kết hợp thêm nhiều loại phân bón khác khi bón phân kali để tăng năng suất cây trồng.
Với những chia sẻ trên từ Sen Tây Hồ, hy vọng bạn đọc đã có được những thông tin hữu ích về vai trò của phân kali và cách sử dụng hiệu quả để có một mùa vụ bội thu.