Bạn đã từng nghe đến lỗi bad sector trên ổ cứng? Bạn có biết bad sector là gì, nguyên nhân do đâu, cách nhận biết và quan trọng nhất là làm thế nào để cứu dữ liệu khi ổ cứng gặp lỗi bad sector? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cần thiết để đối phó với tình huống này, giúp bạn bảo vệ dữ liệu quan trọng của mình.
Mục Lục
1. Bad Sector Là Gì?
Bad sector là một khu vực bị lỗi trên bề mặt đĩa từ của ổ cứng HDD, nơi dữ liệu không thể đọc hoặc ghi một cách chính xác. Nó giống như một “điểm chết” trên ổ cứng, khiến cho hệ thống không thể truy cập hoặc sử dụng khu vực đó. Người dùng sẽ không thể thao tác được trên đó, gây ra tình trạng treo máy, mất dữ liệu hoặc thậm chí là không thể khởi động hệ điều hành.
Nhiều người dùng khi gặp phải tình trạng ổ cứng bị bad sector thường tìm đến các “phần mềm sửa lỗi bad sector” với hy vọng có thể phục hồi dữ liệu sau đó. Tuy nhiên, các chuyên gia cứu dữ liệu khuyến cáo rằng bạn không nên sử dụng bất kỳ phần mềm sửa chữa nào trước khi lấy được dữ liệu ra ngoài. Bởi vì, phần mềm sửa chữa ổ cứng bị bad có thể xóa hết dữ liệu bên trong ổ cứng và thậm chí gây ra hư hỏng nghiêm trọng hơn cho đầu đọc, dẫn đến xước đĩa và mất dữ liệu vĩnh viễn.
2. Nguyên Nhân Gây Ra Bad Sector?
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của bad sector trên ổ cứng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:
- Hệ thống tệp tin bị lỗi: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Lỗi hệ thống tệp tin có thể làm hỏng cấu trúc dữ liệu và gây ra bad sector, dẫn đến mất dữ liệu vĩnh viễn.
- Ổ cứng bị nhiễm virus: Virus và các phần mềm độc hại có thể tấn công và phá hủy các sector trên ổ cứng, gây ra lỗi bad sector.
- Mài mòn tự nhiên: Platters (đĩa từ) được chia thành nhiều sector để lưu trữ dữ liệu. Việc sử dụng liên tục khiến ổ cứng dần bị mài mòn, làm mất tính chất từ trên bề mặt đĩa, dẫn đến lỗi bad sector.
- Va đập, rung lắc: Di chuyển hoặc va đập mạnh vào máy tính khi ổ cứng đang hoạt động có thể gây ra hư hỏng vật lý cho đĩa từ, tạo ra bad sector. Đặc biệt, khi máy chưa được tắt hoàn toàn mà đã đem đi di chuyển có thể làm máy bị nóng, hoạt động chậm, giảm tuổi thọ và ổ cứng dễ bị bad sector.
Nguyên nhân ổ cứng bị bad sector do va đập
Ảnh: Ổ cứng bị bad sector do va đập trong quá trình sử dụng.
Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân khác có thể gây ra bad sector. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời.
3. Dấu Hiệu Nhận Biết Ổ Cứng Bị Bad Sector
Nhận biết sớm các dấu hiệu của bad sector là rất quan trọng để có thể cứu dữ liệu kịp thời. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến:
- Máy tính hoạt động chậm, treo máy, giật lag: Khi ổ cứng có bad sector, việc truy xuất dữ liệu trở nên khó khăn, dẫn đến tình trạng máy tính hoạt động chậm chạp, thường xuyên bị treo hoặc giật lag.
- Xuất hiện màn hình xanh (Blue Screen of Death – BSOD): Màn hình xanh kèm theo thông báo lỗi liên quan đến ổ cứng là một dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy ổ cứng có thể bị bad sector.
- Không thể mở hoặc lưu tập tin: Bạn có thể gặp khó khăn khi mở một số tập tin hoặc không thể lưu tập tin mới vào ổ cứng. Thậm chí, tập tin đã lưu có thể bị lỗi và không mở được.
- Thời gian tắt/mở máy kéo dài: Nếu thời gian tắt hoặc mở máy tính của bạn trở nên lâu hơn bình thường, đó có thể là dấu hiệu cho thấy ổ cứng đang gặp vấn đề, trong đó có bad sector.
- Ổ cứng phát ra tiếng ồn lạ: Một số trường hợp, ổ cứng bị bad sector có thể phát ra tiếng ồn lạ, như tiếng lạch cạch hoặc tiếng kêu lớn.
4. Làm Gì Để Hạn Chế Bad Sector?
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn hạn chế tình trạng ổ cứng bị bad sector:
- Sử dụng máy tính trên bề mặt phẳng, cố định: Hạn chế di chuyển hoặc rung lắc máy tính khi đang sử dụng, đặc biệt là khi ổ cứng đang hoạt động.
- Tránh va đập mạnh vào máy tính: Cẩn thận khi di chuyển hoặc vận chuyển máy tính để tránh va đập mạnh có thể gây hư hỏng ổ cứng.
- Thường xuyên kiểm tra và vệ sinh ổ cứng: Sử dụng các công cụ kiểm tra ổ cứng để phát hiện sớm các dấu hiệu của bad sector. Vệ sinh ổ cứng (chống phân mảnh) định kỳ để tối ưu hóa hiệu suất và kéo dài tuổi thọ.
- Sử dụng phần mềm diệt virus: Cài đặt và cập nhật thường xuyên phần mềm diệt virus để bảo vệ máy tính khỏi các phần mềm độc hại có thể gây ra bad sector.
- Sử dụng nguồn điện ổn định: Tránh tình trạng mất điện đột ngột khi máy tính đang hoạt động, vì nó có thể gây hư hỏng cho ổ cứng. Nên sử dụng bộ lưu điện (UPS) để đảm bảo nguồn điện ổn định.
Phần mềm kiểm tra ổ cứng bị bad
Ảnh: Kiểm tra ổ cứng thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu của bad sector.
5. Phần Mềm Kiểm Tra và Sửa Lỗi Bad Sector Ổ Cứng
Có nhiều phần mềm có thể giúp bạn kiểm tra và sửa lỗi bad sector trên ổ cứng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng các phần mềm này có thể gây mất dữ liệu nếu không được thực hiện đúng cách. Do đó, chỉ nên sử dụng chúng khi bạn không còn dữ liệu quan trọng nào trong ổ cứng hoặc đã sao lưu dữ liệu đầy đủ.
Dưới đây là một số phần mềm phổ biến:
- Hiren’s BootCD: Đây là một bộ công cụ đa năng, bao gồm nhiều tiện ích để kiểm tra và sửa chữa ổ cứng, trong đó có HDD Regenerator để sửa lỗi bad sector.
- HDAT2: Là một phần mềm mạnh mẽ để kiểm tra và sửa lỗi bad sector ở cấp độ thấp.
- Victoria HDD: Một công cụ chuyên dụng để kiểm tra và sửa chữa ổ cứng, cung cấp nhiều tính năng nâng cao.
5.1. Sửa Chữa Bad Ổ Cứng Bằng Hiren’s BootCD
Sử dụng USB Boot với Hiren’s BootCD là một cách hữu hiệu để kiểm tra ổ cứng bị Bad sector nặng. Sau khi tải xong, để thực hiện cách này, bạn cần chuẩn bị:
- Một USB có dung lượng tối thiểu là 4GB.
- Thực hiện tạo USB Boot với Hiren’s BootCD.
Các bước thực hiện:
- Cắm USB vào máy tính và khởi động lại máy. Tùy thuộc vào từng máy mà bạn nhấn F12 hoặc F11 để đưa máy vào chế độ Boot, sau đó chọn Boot cho USB.
- Khi thấy giao diện Hiren’s BootCD hiện ra, bạn chọn Hard Disk Tools ở dưới cùng. Trong mục này, lựa chọn tiếp HDD Regenerator để kiểm tra ổ cứng bị bad và sửa chữa.
- Thấy màn hình DOS hiện lên, bạn chọn ổ cứng bị Bad, sau đó nhấn Enter.
- Chọn số 2 rồi nhấn Enter để sửa lỗi ổ cứng khi bị Bad nặng. Chú ý dòng Normal Scan nghĩa là cho phép bạn vừa quét Bad lại vừa sửa lỗi luôn.
- Chọn số 1 để phần mềm có thể tự động sửa lỗi sau khi quét.
- Ở bước này, hệ thống cho bạn hai lựa chọn: quét từ đầu hoặc quét tại một thời điểm. Nếu ổ cứng bị bad nặng, bạn nên bấm số 1 để chọn quét lại từ đầu.
Việc cuối cùng mà bạn phải làm chỉ là chờ đợi phần mềm chạy đến 100%.
5.2. Phần Mềm HDAT2
Đây cũng là một phần mềm thường được sử dụng để khắc phục tình trạng ổ cứng bị Bad. Để sử dụng phần mềm này, bạn có thể tải file tạo USB BOOT của phần mềm rồi dùng UltraISO hoặc Rufus để tạo ra USB Boot. Nếu bạn đã có sẵn USB với Andy Boot thì có thể khởi động vào USB, chế độ Legacy. Tuy nhiên, bạn nên sử dụng phím tắt để vào menu Boot rồi chọn dòng USB trong mục Legacy.
Tiếp theo, bạn bấm phím 2 hoặc chọn dòng Boot Dos Tool. Dùng phím mũi tên lên xuống để di chuyển đến phần mềm HDAT2. Chọn 1. No drivers (default). Sau đó nhập lệnh hdat2 rồi nhấn Enter. Trong trường hợp nhập hdat2 mà lỗi thì bạn nhập hdat2x. Đợi cho phần mềm load thông tin ổ cứng xong thì chọn ổ cứng muốn kiểm tra và sửa lỗi & fix bad sector. Tiếp đến chọn Device tests menu và chọn dòng thứ 2 (Detect and fix bad sector) để tìm và sửa lỗi Bad sector. Ngoài lựa chọn này, bạn còn có một số lựa chọn khác nữa như:
- Detect bad sectors menu: Chỉ tìm bad sector.
- Wipe device menu: Xóa sạch dữ liệu ổ cứng, không thể phục hồi.
- Powerfull test READ/WRITE/READ/COMPAR: Chế độ kiểm tra nâng cao.
Cuối cùng, chọn dòng đầu tiên để phần mềm tự tìm và sửa lỗi. Sau khi tìm, kết quả sẽ xuất hiện tình trạng ổ cứng:
- Màu xanh: Ổ cứng không có lỗi.
- Màu vàng: Warning.
- Màu đỏ: Ổ cứng bị lỗi Bad disk.
Bạn có thể nhấn phím ESC để dừng hoặc bỏ qua quá trình quét. Các phím tắt sẽ được xuất hiện phía cuối màn hình. Phần mềm HDAT2 được xem là phần mềm fix lỗi ổ cứng ổn định và hiệu quả nhất.
6. Công Cụ Cứu Dữ Liệu Ổ Cứng Bị Bad Sector
Cần lưu ý: Việc tự ý cứu dữ liệu khi ổ cứng bị bad sector có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn, thậm chí làm mất dữ liệu vĩnh viễn. Nếu bạn không có kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn, tốt nhất nên tìm đến các trung tâm cứu dữ liệu uy tín để được hỗ trợ.
Nguyên lý hoạt động của ổ cứng là mạch điện tử có chức năng in & out dữ liệu, cấp nguồn cho trục motor. Trục motor sẽ giúp mâm đĩa quay vòng tròn, từ trường sẽ giúp đầu đọc di chuyển. Đầu đọc có chức năng đọc và ghi dữ liệu lên mâm đĩa. Khi ổ đĩa cứng có vấn đề bad sector thì đầu đọc sẽ cố gắng đọc điểm bad. Chỉ khi nào đọc được hoặc sẽ gây hỏng đầu đọc & gây ra xước đĩa. Do đó, trong trường hợp bị bad sector, để giảm thiểu rủi ro xước đĩa, các chuyên gia sử dụng công cụ phục hồi dữ liệu (máy chuyên dụng) để cứu dữ liệu ổ cứng bị bad cho khách hàng.
Máy chuyên dụng có chức năng bỏ qua những điểm bad sector (tùy chọn có thể bỏ qua nhiều hoặc ít sector) để đọc những sector tốt & sẽ đọc lại bad sector sau khi đọc xong sector tốt.
6.1. Phần Mềm SFWare Partition Recovery Recovery Wizard
Phần mềm cứu dữ liệu ổ cứng bị bad sector
Ảnh: Giao diện phần mềm SFWare Partition Recovery Recovery Wizard.
Tính năng chính:
- Sử dụng trong các trường hợp ổ cứng bị Bad nhẹ.
- Giao diện trực quan, dễ sử dụng, phù hợp cho cả người mới bắt đầu.
- Chỉ đọc dữ liệu, không gây ảnh hưởng đến các tập tin lưu trữ trong HDD bị lỗi Bad.
- Hoạt động tốt trên nhiều hệ điều hành Windows.
Các bước thực hiện:
- Tại màn hình chính, chọn “Partition recovery”.
- Chọn ổ cứng bị Bad, sau đó nhấn “Next”.
- Chọn tùy chọn “Disk Image” để lấy dữ liệu từ ổ cứng bị Bad sector.
- Chọn nơi lưu dữ liệu (trừ nơi đã làm mất dữ liệu trước đó).
- Nhấn đúp chuột để xem trước dữ liệu khôi phục trước khi quyết định khôi phục.
7. Cứu Dữ Liệu Ổ Cứng Bị Bad Sector Ở Đâu Tốt Nhất?
Nếu bạn không tự tin vào khả năng của mình hoặc ổ cứng bị bad sector quá nặng, hãy tìm đến các trung tâm cứu dữ liệu uy tín để được hỗ trợ. Tại đây, các kỹ thuật viên có kinh nghiệm và trang thiết bị chuyên dụng sẽ giúp bạn khôi phục dữ liệu một cách an toàn và hiệu quả nhất.
Khi lựa chọn trung tâm cứu dữ liệu, hãy tìm hiểu kỹ về kinh nghiệm, uy tín và trang thiết bị của họ. Đừng ngần ngại yêu cầu tư vấn và báo giá trước khi quyết định sử dụng dịch vụ.