QA (Quality Assurance) là người đảm bảo chất lượng sản phẩm từ đầu đến cuối dự án, bao gồm cả quy trình (process) và việc thực thi kiểm thử (test). Một QA giỏi cần có đam mê học hỏi kiến thức về nhiều lĩnh vực phần mềm khác nhau, thích tìm tòi và phát hiện lỗi, cũng như đưa ra các cải tiến để mang đến sản phẩm tốt nhất cho người dùng.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về QA thông qua chia sẻ của anh Ngô Quách Hy, Founder & CEO của CodeBox Solutions, về:
- QA là gì và công việc của một QA? Những kỹ năng nào quan trọng nhất?
- Lời khuyên và bí quyết giúp QA cải thiện kỹ năng ngay hôm nay.
- Con đường sự nghiệp phù hợp cho một QA.
Mục Lục
QA Là Gì? Công Việc Của Nhân Viên QA?
Người làm QA chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng sản phẩm xuyên suốt vòng đời dự án, từ giai đoạn đầu đến khi sản phẩm được bàn giao. Công việc của họ bao gồm:
- Phân tích yêu cầu (requirement): Nghiên cứu kỹ lưỡng các tài liệu mô tả yêu cầu của dự án để hiểu rõ mục tiêu và chức năng của sản phẩm.
- Xây dựng quy trình đảm bảo chất lượng: Thiết lập các quy trình (process) phù hợp với mô hình phát triển (development model) đang được áp dụng cho dự án, nhằm đảm bảo chất lượng ở mọi giai đoạn.
- Lập kế hoạch kiểm thử (test plan), thiết kế test case: Xây dựng kế hoạch kiểm thử chi tiết, bao gồm việc xác định phạm vi kiểm thử, các loại kiểm thử cần thực hiện, và tạo các test case (kịch bản kiểm thử) để kiểm tra các chức năng của sản phẩm.
- Thực thi test theo kế hoạch: Tiến hành kiểm thử sản phẩm theo test plan và test case đã được thiết kế.
- Thu thập thông tin, báo cáo chất lượng: Ghi nhận kết quả kiểm thử, phân tích lỗi (bug), và báo cáo chất lượng sản phẩm cho khách hàng hoặc Project Manager.
Những Kỹ Năng Quan Trọng Đối Với Nhân Viên QA?
Để trở thành một QA giỏi, bạn cần trang bị cho mình cả kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm.
Ba Kỹ Năng Chuyên Môn Cần Thiết
1. Kiến thức nền tảng về IT và lập trình
- Nắm vững ít nhất một ngôn ngữ lập trình: Hiểu cách code hoạt động giúp bạn dễ dàng hơn trong việc tìm kiếm và xác định nguyên nhân gây ra lỗi.
- Hiểu về kiến trúc hệ thống phần mềm: Nắm rõ cách các thành phần của phần mềm tương tác với nhau, từ đó có thể đưa ra các test case hiệu quả hơn.
- Sử dụng thành thạo nhiều hệ điều hành: Việc này giúp bạn kiểm tra ứng dụng trên nhiều môi trường khác nhau, đảm bảo tính tương thích.
- Làm quen với các công cụ hỗ trợ QA, đặc biệt là automation test tools: Sử dụng các công cụ này giúp bạn tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình kiểm thử.
Ví dụ, nếu bạn chỉ tập trung vào một ngôn ngữ lập trình duy nhất, bạn có thể gặp khó khăn khi tham gia vào các dự án sử dụng ngôn ngữ khác.
2. Kiến thức về domain đặc thù của dự án
Kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực mà dự án hướng đến, ví dụ như tài chính, ngân hàng, hay chăm sóc sức khỏe, sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về yêu cầu của khách hàng và kiểm tra sản phẩm một cách hiệu quả hơn. Trong một số trường hợp, kiến thức về domain còn quan trọng hơn cả kiến thức về IT.
3. Kiến thức về các hệ thống phần mềm và chuyên ngành QA
Hiểu rõ về cấu trúc và cách thức hoạt động của các hệ thống phần mềm, đặc biệt là các ứng dụng web, là điều cần thiết để bạn có thể đóng góp tốt nhất vào việc đảm bảo chất lượng sản phẩm. Ví dụ, bạn cần hiểu rõ về các giao thức web, các loại database, và các công nghệ liên quan khác.
Ba Kỹ Năng Mềm Quan Trọng
Ngoài các kỹ năng chuyên môn, kỹ năng mềm cũng đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của một QA.
1. Kỹ năng giao tiếp tốt
Khả năng giao tiếp rõ ràng, mạch lạc, và thuyết phục là vô cùng quan trọng đối với một QA. Bạn cần có khả năng giải thích các vấn đề kỹ thuật một cách dễ hiểu cho các thành viên khác trong nhóm, cũng như trình bày ý kiến và đề xuất của mình một cách thuyết phục.
Ví dụ, khi bạn tìm thấy một bug và báo cáo cho Developer, bạn cần có khả năng giải thích rõ ràng về lỗi đó, tại sao nó lại là lỗi, và cách khắc phục nó. Kỹ năng giao tiếp tốt cũng giúp bạn xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và khách hàng, từ đó nâng cao hiệu quả làm việc.
Kỹ năng giao tiếp không chỉ giới hạn ở tiếng Việt, mà còn bao gồm cả tiếng Anh và các ngôn ngữ khác, tùy thuộc vào yêu cầu của dự án.
2. Cẩn thận, suy nghĩ thấu đáo
Tính cẩn thận và khả năng suy nghĩ thấu đáo giúp bạn phát hiện ra những lỗi nhỏ nhất, nhưng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sản phẩm. Bạn cần có khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau, và đánh giá rủi ro một cách chính xác.
3. Tư duy sáng tạo
Công việc đảm bảo chất lượng đòi hỏi sự năng động và sáng tạo. Bạn cần có khả năng nghĩ ra các test case độc đáo và hiệu quả, giúp phát hiện ra những lỗi tiềm ẩn mà các test case thông thường không thể tìm thấy. Tư duy sáng tạo cũng giúp bạn đưa ra các giải pháp cải tiến sản phẩm, mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng.
Con Đường Sự Nghiệp Của Một Nhân Viên QA?
Con đường sự nghiệp của một QA có thể khác nhau tùy thuộc vào quy mô và định hướng của từng công ty. Tuy nhiên, nhìn chung, bạn có thể phát triển theo các hướng sau:
- Tester: Vị trí khởi đầu cho những người mới vào nghề, chịu trách nhiệm thực hiện kiểm thử theo test case.
- Test Designer: Thiết kế test case và xây dựng kế hoạch kiểm thử.
- Test Lead/QA Lead: Quản lý và điều phối công việc của nhóm kiểm thử.
- Test Manager/QA Manager: Chịu trách nhiệm cao nhất về chất lượng sản phẩm, quản lý toàn bộ quy trình kiểm thử.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trở thành chuyên gia về một lĩnh vực cụ thể trong QA, ví dụ như automation test, performance test, hoặc security test.
Bài Học Từ Những Sai Lầm Trong Quá Trình Làm QA
Trong quá trình làm việc, không ai tránh khỏi những sai sót. Điều quan trọng là bạn phải biết nhận ra sai lầm và học hỏi từ chúng.
Anh Ngô Quách Hy chia sẻ rằng anh từng thiết kế một quy trình QA không phù hợp với mô hình phát triển đang được sử dụng, dẫn đến việc bỏ sót lỗi trong quá trình phát triển và sử dụng sản phẩm. Từ sai lầm này, anh đã học được rằng mỗi dự án cần một quy trình QA riêng biệt, phù hợp với đặc thù của dự án đó.
Kết Luận
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về QA là gì, những kỹ năng cần thiết để trở thành một QA giỏi, và con đường sự nghiệp của một QA. Nếu bạn có đam mê với công nghệ và mong muốn góp phần tạo ra những sản phẩm chất lượng, QA có thể là một lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với bạn.