ATO (At The Opening) và ATC (At The Close) là hai loại lệnh quen thuộc trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới tham gia thị trường, có thể chưa hiểu rõ bản chất và cách sử dụng hiệu quả hai loại lệnh này. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan, so sánh chi tiết và hướng dẫn cách sử dụng lệnh ATO và ATC để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.
Mục Lục
Lệnh ATO và ATC Là Gì?
Lệnh ATO (At The Opening) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá mở cửa. Lệnh này chỉ được sử dụng trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa.
Hiện tại, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) là sàn duy nhất tại Việt Nam cho phép sử dụng lệnh ATO, trong khoảng thời gian từ 9h00 đến 9h15 hàng ngày. Lệnh ATO có ưu thế được ưu tiên khớp lệnh trước các lệnh giới hạn khác trong phiên mở cửa, giúp nhà đầu tư có cơ hội mua bán với mức giá tốt nhất vào đầu phiên giao dịch.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng lệnh ATO không được phép sửa hoặc hủy sau khi đã đặt. Điều này đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự tính toán kỹ lưỡng và kinh nghiệm để đưa ra quyết định phù hợp, bởi giá khớp lệnh có thể không như mong muốn.
Ví dụ: Giả sử cổ phiếu ABC đang được giao dịch với mức giá tham chiếu 30.000 VNĐ. Các lệnh được nhập vào hệ thống theo thứ tự sau:
| Khối lượng mua | Giá mua (VNĐ) | Giá bán (VNĐ) | Khối lượng bán |
|---|---|---|---|
| 2.000 | 30.000 (c) | ATO | 2.500 (b) |
| 20.000 | 30.000 | 1.000 (a) |
(a, b, c là thứ tự lệnh được đặt vào hệ thống)
Trong trường hợp này, dù lệnh ATO (c) được đặt sau lệnh bán (a) với giá 20.000 VNĐ, lệnh ATO vẫn được ưu tiên khớp trước. 2.000 cổ phiếu sẽ được mua ở mức giá 30.000 VNĐ. Phần dư bán 500 cổ phiếu từ lệnh ATO sẽ tự động bị hủy bỏ.
Nếu lệnh ATO chỉ bán 500 cổ phiếu, thì sau khi khớp lệnh, vẫn còn dư 1.000 cổ phiếu muốn mua. Lúc này, lệnh (a) sẽ được khớp với giá 30.000 VNĐ do đã được nhập vào hệ thống trước đó. Như vậy, lệnh ATO có khả năng khớp lệnh cao nhưng mức giá có thể không có lợi bằng các lệnh giới hạn được đặt trước.
Lệnh ATC (At The Close) là lệnh đặt mua hoặc bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa. Lệnh này được sử dụng trong phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa.
Lệnh ATC được áp dụng cho các cổ phiếu niêm yết trên cả hai sàn HOSE và HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội) trong phiên khớp lệnh định kỳ từ 14h30 đến 14h45. Tương tự như ATO, lệnh ATC được ưu tiên khớp trước các lệnh giới hạn khác trong phiên đóng cửa, tạo cơ hội cho nhà đầu tư mua bán với mức giá tốt nhất vào cuối phiên.
Tuy nhiên, lệnh ATC cũng không được phép sửa hoặc hủy sau khi đã đặt, và việc kiểm soát giá khớp lệnh cũng rất khó khăn. Do đó, nhà đầu tư cần có kinh nghiệm và khả năng phân tích thị trường để đưa ra quyết định hợp lý.
Sự khác biệt giữa lệnh ATO và ATC trên thị trường chứng khoán
So Sánh Chi Tiết Lệnh ATO và ATC
Mặc dù cả ATO và ATC đều là các lệnh giao dịch đặc biệt trên thị trường chứng khoán, chúng vẫn có những điểm khác biệt quan trọng mà nhà đầu tư cần nắm rõ. Theo thống kê, hai loại lệnh này chiếm khoảng 4% tổng giao dịch trên thị trường chứng khoán.
| Tiêu chí | Lệnh ATO | Lệnh ATC |
|---|---|---|
| Khái niệm | Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa | Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa |
| Thuật ngữ tiếng Anh | At the Opening | At the Close |
| Sàn giao dịch áp dụng | HOSE | HOSE & HNX |
| Mức độ ưu tiên | Ưu tiên khớp trước lệnh giới hạn | Ưu tiên khớp trước lệnh giới hạn |
| Thời gian khớp lệnh | Phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá mở cửa (9h00 – 9h15) | Phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa (14h30 – 14h45) |
Hướng Dẫn Sử Dụng Lệnh ATO và ATC Hiệu Quả
Bản chất của lệnh ATO và ATC là thể hiện mức giá tối đa mà nhà đầu tư sẵn sàng mua hoặc bán một loại cổ phiếu cụ thể. Họ chấp nhận mua/bán ở mọi mức giá để có được quyền ưu tiên trong giao dịch. Tuy nhiên, do không thể sửa/hủy lệnh và khó kiểm soát giá, nhà đầu tư cần lưu ý những điểm sau để sử dụng lệnh ATO/ATC hiệu quả:
-
Trường hợp đua lệnh mua giá trần hoặc bán giá sàn: Cơ hội mua/bán thường không nhiều do khối lượng giao dịch trong phiên ATC thường nhỏ so với cung và cầu. Trong trường hợp này, nên mua ngay từ phiên khớp lệnh liên tục hoặc đặt lệnh ATO/ATC càng sớm càng tốt (tùy quy định của công ty chứng khoán) để tăng khả năng khớp lệnh.
-
Trường hợp muốn được ưu tiên mua/bán: Nên đặt lệnh trong 5 phút cuối của phiên. Một lệnh mua giá cao hoặc bán giá thấp đột ngột với khối lượng lớn có thể thay đổi giá khớp lệnh của phiên ATO/ATC ngay lập tức, thậm chí thay đổi hoàn toàn giá cổ phiếu so với giá trong ngày. Những lệnh lớn này thường được các nhà tạo lập thị trường nhập vào cuối phiên, đặc biệt là trong phiên ATC.
Để hạn chế rủi ro, nên quan sát và đánh giá xu hướng giá trong 10 phút đầu của phiên ATO/ATC, sau đó đưa ra quyết định và nhập lệnh trong 5 phút cuối.
Đọc thêm: Đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu: Hướng dẫn chi tiết từ A-Z
Tóm lại, việc hiểu rõ bản chất và cách sử dụng lệnh ATO và ATC là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả đầu tư chứng khoán. Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố thị trường, tình hình cổ phiếu và mục tiêu đầu tư để đưa ra quyết định phù hợp.