Glyphosate Là Gì? Tác Động và Rủi Ro Cần Biết Về Thuốc Diệt Cỏ Phổ Biến

Glyphosate là một hoạt chất diệt cỏ được sử dụng rộng rãi để kiểm soát sự phát triển của thực vật không mong muốn. Hoạt chất này hoạt động bằng cách ức chế một enzyme quan trọng trong quá trình sinh trưởng của cây, dẫn đến sự suy yếu và tiêu diệt của chúng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về glyphosate, từ cơ chế hoạt động, cách tiếp xúc, đến những lo ngại về sức khỏe và môi trường liên quan đến việc sử dụng nó.

Glyphosate Là Gì và Được Sử Dụng Như Thế Nào?

Glyphosate là một loại thuốc diệt cỏ không chọn lọc, có nghĩa là nó có khả năng tiêu diệt nhiều loại cây trồng khác nhau, bao gồm cả cỏ dại và cây lá rộng. Nó hoạt động bằng cách ức chế enzyme EPSPS (5-enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase), một enzyme quan trọng trong con đường shikimate, cần thiết cho sự tổng hợp các axit amin thiết yếu ở thực vật và một số vi sinh vật.

Thuốc diệt cỏ Glyphosate được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp

Glyphosate được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp, lâm nghiệp, và cả trong các khu dân cư để kiểm soát cỏ dại trên đồng ruộng, bãi cỏ, vỉa hè và các khu vực công nghiệp. Nó cũng được sử dụng để làm khô (desiccation) một số loại cây trồng trước khi thu hoạch, giúp quá trình thu hoạch dễ dàng hơn.

Các Sản Phẩm Chứa Glyphosate

Glyphosate có mặt trong nhiều sản phẩm diệt cỏ khác nhau, dưới dạng muối hoặc axit. Các sản phẩm này có thể ở dạng lỏng hoặc rắn, và được bán trên toàn thế giới với nhiều tên thương mại khác nhau. Tại Việt Nam, có nhiều sản phẩm thuốc diệt cỏ chứa glyphosate, tuy nhiên, việc sử dụng glyphosate đã có nhiều tranh cãi và thay đổi trong chính sách quản lý.

Cơ Chế Hoạt Động Của Glyphosate

Glyphosate hoạt động bằng cách xâm nhập vào cây trồng thông qua lá và các bộ phận xanh khác. Sau khi xâm nhập, nó sẽ di chuyển khắp cây, ức chế enzyme EPSPS, làm gián đoạn quá trình tổng hợp protein cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của cây. Quá trình này dẫn đến sự suy yếu, vàng úa và cuối cùng là chết của cây.

Tiếp Xúc Với Glyphosate: Các Con Đường và Rủi Ro

Có nhiều cách khác nhau mà con người có thể tiếp xúc với glyphosate:

• Qua da: Tiếp xúc trực tiếp với các sản phẩm chứa glyphosate khi sử dụng.
• Hít phải: Hít phải hơi hoặc sương từ các sản phẩm glyphosate khi phun.
• Nuốt phải: Nuốt phải glyphosate do vô tình, ví dụ như ăn hoặc uống sau khi sử dụng mà không rửa tay.
• Tiếp xúc gián tiếp: Chạm vào cây trồng hoặc bề mặt mới được phun glyphosate.

Việc tiếp xúc với glyphosate có thể gây ra các triệu chứng ngắn hạn như kích ứng da và mắt, ngứa mũi và họng. Nuốt phải có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy.

Glyphosate và Ung Thư: Những Nghiên Cứu và Tranh Cãi

Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất liên quan đến glyphosate là khả năng gây ung thư. Các cơ quan quản lý trên thế giới, như Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) và Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA), đã kết luận rằng glyphosate không có khả năng gây ung thư ở người.

Tuy nhiên, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại glyphosate là “có thể gây ung thư cho người” (Group 2A) dựa trên các bằng chứng hạn chế từ các nghiên cứu trên người và bằng chứng đầy đủ từ các nghiên cứu trên động vật.

Sự khác biệt trong các kết luận này đã dẫn đến nhiều tranh cãi và kiện tụng liên quan đến glyphosate và ung thư.

Ảnh Hưởng Của Glyphosate Đến Môi Trường

Glyphosate có thể có những tác động tiêu cực đến môi trường, bao gồm:

• Ảnh hưởng đến đa dạng sinh học: Việc sử dụng glyphosate có thể làm giảm đa dạng sinh học do tiêu diệt các loài thực vật không mong muốn, ảnh hưởng đến các loài động vật phụ thuộc vào chúng.
• Ô nhiễm đất và nước: Glyphosate có thể tồn tại trong đất và nước, gây ô nhiễm và ảnh hưởng đến các sinh vật sống trong môi trường này.
• Kháng thuốc: Việc sử dụng glyphosate liên tục có thể dẫn đến sự phát triển của các loài cỏ dại kháng thuốc, gây khó khăn hơn trong việc kiểm soát chúng.

Các Nghiên Cứu Về Tác Động Lâu Dài Của Glyphosate

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để đánh giá tác động lâu dài của glyphosate đối với sức khỏe con người và môi trường. Các nghiên cứu này đã xem xét các tác động tiềm ẩn đối với hệ thần kinh, hệ miễn dịch, khả năng sinh sản và phát triển. Tuy nhiên, kết quả của các nghiên cứu này vẫn còn nhiều tranh cãi và cần được nghiên cứu thêm.

Glyphosate Có An Toàn Cho Trẻ Em?

EPA đã xác định rằng trẻ em không nhạy cảm hơn với glyphosate so với người lớn. Tuy nhiên, trẻ em có thể tiếp xúc với glyphosate thông qua thực phẩm, nước uống và môi trường xung quanh. Do đó, cần thận trọng để giảm thiểu sự tiếp xúc của trẻ em với glyphosate.

Glyphosate Tồn Tại Bao Lâu Trong Môi Trường?

Glyphosate có thể tồn tại trong đất từ vài ngày đến vài tháng, tùy thuộc vào các yếu tố như loại đất, khí hậu và hoạt động của vi sinh vật. Nó liên kết chặt chẽ với đất và ít có khả năng di chuyển vào nước ngầm.

Ảnh Hưởng Của Glyphosate Đến Động Vật Hoang Dã

Glyphosate có độc tính thấp đối với cá và động vật hoang dã. Tuy nhiên, các sản phẩm chứa glyphosate có thể gây độc do các thành phần khác trong đó. Glyphosate cũng có thể ảnh hưởng gián tiếp đến động vật hoang dã bằng cách thay đổi môi trường sống của chúng.

Kết Luận

Glyphosate là một loại thuốc diệt cỏ được sử dụng rộng rãi với nhiều lợi ích trong nông nghiệp và kiểm soát cỏ dại. Tuy nhiên, việc sử dụng glyphosate cũng đi kèm với những lo ngại về sức khỏe con người và môi trường. Cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và rủi ro khi sử dụng glyphosate, đồng thời tuân thủ các hướng dẫn an toàn và sử dụng một cách có trách nhiệm.