Trong quá trình phát triển phần mềm, việc kiểm thử đóng vai trò then chốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm. End-to-end testing (kiểm thử đầu cuối) và System testing (kiểm thử hệ thống) là hai loại kiểm thử quan trọng thường được thực hiện cùng nhau. Tuy nhiên, nhiều tester, kể cả những người có kinh nghiệm, vẫn có thể nhầm lẫn về những lợi ích riêng biệt mà mỗi loại kiểm thử mang lại, dẫn đến việc lựa chọn sai phương pháp. Bài viết này sẽ đi sâu vào sự khác biệt giữa end-to-end testing và system testing, giúp bạn hiểu rõ hơn về ưu điểm và ứng dụng của từng loại.
Sơ đồ vòng đời kiểm thử phần mềm
Trong ngành công nghiệp phần mềm, bài toán cân bằng giữa việc phát hành sản phẩm sớm và đảm bảo chất lượng luôn là một thách thức. Ai cũng mong muốn sản phẩm ra mắt nhanh chóng nhưng vẫn phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cao nhất. Để đạt được sự cân bằng này, việc hiểu rõ và áp dụng đúng các phương pháp kiểm thử là vô cùng quan trọng.
Mục Lục
Các Giai Đoạn Kiểm Thử Phần Mềm
Vòng đời phát triển phần mềm bắt đầu từ việc tiếp nhận yêu cầu từ khách hàng. Nhóm phát triển sẽ phân tích kỹ lưỡng các yêu cầu này và thiết kế các đặc tả chi tiết. Dựa trên các đặc tả này, đội kỹ thuật và đội phát triển sẽ bắt đầu công việc xây dựng phần mềm. Quy trình kiểm thử phần mềm thường trải qua các giai đoạn sau:
Bước 1: Unit Testing (Kiểm thử đơn vị)
Sản phẩm phần mềm được chia thành các module, component hoặc đơn vị nhỏ. Các đơn vị này được phát triển độc lập và sau đó được kiểm thử riêng lẻ. Mục đích của unit testing là đảm bảo mỗi đơn vị hoạt động chính xác theo thiết kế.
Bước 2: Integration Testing (Kiểm thử tích hợp)
Sau khi tất cả các đơn vị hoạt động tốt, chúng được tích hợp lại với nhau. Kiểm thử tích hợp đảm bảo rằng các component, module hoặc sub-system tương tác với nhau một cách chính xác.
Bước 3: System Testing (Kiểm thử hệ thống)
System testing được thực hiện trên một môi trường tương tự môi trường thực tế, sau khi kiểm thử tích hợp ban đầu hoàn thành. Giai đoạn này kiểm tra xem các chức năng và phi chức năng của hệ thống có đáp ứng các yêu cầu nghiệp vụ hay không.
Bước 4: Acceptance Testing (Kiểm thử chấp nhận)
Đây là giai đoạn kiểm thử cuối cùng, thường được thực hiện bởi khách hàng. Mục đích là để chứng minh rằng sản phẩm đáp ứng tất cả các yêu cầu của khách hàng và được chấp nhận để đưa vào sử dụng.
Các giai đoạn kiểm thử phần mềm trong SDLC
System Testing Là Gì?
System testing là một giai đoạn kiểm thử phần mềm được thực hiện sau Integration Testing và trước Acceptance Testing. Nó tập trung vào việc kiểm tra sự kết hợp của các components thành một hệ thống hoàn chỉnh, đảm bảo rằng hệ thống hoạt động đúng theo yêu cầu. Mục tiêu chính của System testing là phát hiện các defects tiềm ẩn sau khi các components đã được tích hợp, thông qua việc sử dụng các phương pháp kiểm thử chức năng và phi chức năng.
Kiểm thử phi chức năng (non-functional testing) đảm bảo rằng sản phẩm đáp ứng các yêu cầu về hiệu suất, bảo mật, khả năng tương thích và các yếu tố khác. Ví dụ, kiểm thử phi chức năng có thể được sử dụng để xác định thời gian phản hồi của một ứng dụng hoặc để kiểm tra khả năng xử lý tải của hệ thống.
Do đó, việc kiểm thử cả chức năng và phi chức năng là rất quan trọng để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng trước khi được phát hành.
Ví dụ về System Testing
Tầm Quan Trọng Của System Testing
System testing là một giai đoạn bắt buộc trong quy trình phát triển phần mềm. Dưới đây là một số lý do tại sao system testing lại quan trọng:
- Đảm bảo rằng phần mềm hoạt động như một thể thống nhất.
- Kiểm tra xem sản phẩm có đáp ứng tất cả các yêu cầu chức năng và phi chức năng hay không.
- Thực hiện kiểm tra sản phẩm trên một môi trường giống như môi trường thực tế.
- Kiểm tra sản phẩm với dữ liệu tương tự như dữ liệu thực tế.
System testing thường bao gồm các scenarios dựa trên use cases hoặc các mô tả cấp cao về hành vi của sản phẩm. Các trường hợp liên quan đến tương tác với tài nguyên hệ thống cũng là một phần của system testing.
Do đó, system testing nên được thực hiện bởi những người có hiểu biết sâu sắc về sản phẩm, cả về kiến trúc hệ thống lẫn nghiệp vụ. Mặc dù kiến thức về coding không bắt buộc, nhưng kiến thức về hệ thống là yếu tố then chốt đối với một tester.
Khi Nào System Testing Được Bắt Đầu?
- Unit testing đã được hoàn thành cho tất cả các đơn vị mà không còn bất kỳ defects nào.
- Tất cả các component đã được unit test thành công và tích hợp lại với nhau, sau đó được kiểm thử tích hợp thành công.
- Môi trường tương tự môi trường thực tế đã sẵn sàng để thực hiện kiểm thử hệ thống.
End-to-End Testing Là Gì?
Kiểm thử phần mềm là một giai đoạn quan trọng để đảm bảo chất lượng. Một sản phẩm chất lượng cao mang lại sự hài lòng cho cả nhà phát triển và người dùng. Nói cách khác, một sản phẩm chất lượng là sản phẩm đã loại bỏ defect ở mọi cấp độ. End-to-end testing (E2E) là một phương pháp kiểm thử nhằm xác định xem các ứng dụng có hoạt động theo yêu cầu hay không. Nó được thực hiện từ đầu đến cuối, mô phỏng các kịch bản thực tế, bao gồm cả tương tác của ứng dụng với phần cứng, mạng, cơ sở dữ liệu và các ứng dụng khác.
Lý do chính của việc thực hiện E2E testing là để xác định các phụ thuộc khác nhau của ứng dụng và đảm bảo rằng thông tin chính xác được trao đổi giữa các thành phần khác nhau của hệ thống. Nó thường được thực hiện sau khi hoàn thành giai đoạn function test và system test.
Ví dụ về End-to-End Testing
Tại Sao End-to-End Testing Lại Quan Trọng?
Mục đích chính của end-to-end testing bao gồm:
- Đảm bảo rằng sản phẩm được phát triển phối hợp tốt với bất kỳ hệ thống con nào.
- Kiểm tra tất cả các luồng của hệ thống từ đầu đến cuối.
- Xác thực các yêu cầu từ góc nhìn của người dùng cuối.
- Xác định các vấn đề trong các môi trường không đồng nhất.
Khi Nào Thực Hiện End-to-End Testing?
End-to-end testing thường được thực hiện khi:
- Một sản phẩm đã đủ điều kiện kiểm thử hệ thống, trong đó tất cả các chức năng đã được bao phủ.
- Khi môi trường phụ thuộc được xác định và có sẵn để tiến hành thực hiện theo flow.
- Khi tester được trang bị kiến thức cần thiết và thử nghiệm hiện vật.
- Khi tester có các công cụ thích hợp để phân tích luồng dữ liệu.
Sự Khác Nhau Giữa System Testing và End-to-End Testing
Dưới đây là một vài điểm khác biệt chính giữa System Testing và End-to-End Testing:
| Tính năng | System Testing | End-to-End Testing |
|---|---|---|
| Phạm vi kiểm thử | Kiểm thử cả chức năng và phi chức năng của hệ thống. | Bao gồm cả việc kiểm thử giao diện, xem xét tất cả các hệ thống nguồn và đích. |
| Thời điểm thực hiện | Thực hiện sau khi đã hoàn thành kiểm thử tích hợp. | Thực hiện sau khi hoàn thành kiểm thử hệ thống. |
| Mục tiêu | Tất cả các tính năng được thực hiện cho sản phẩm sẽ được xem xét kỹ lưỡng để khám phá các kết quả không mong muốn. | Các luồng quy trình sẽ được kiểm tra cùng với front end & back end. |
| Yêu cầu về kiến thức | Tester phải hiểu rõ chức năng của hệ thống. | Tester phải hiểu rõ về luồng dữ liệu và luồng nghiệp vụ của hệ thống. |
System Testing Hay End-to-End Testing, Hay Cả Hai?
System Testing và End-to-End Testing thường bị nhầm lẫn với nhau, nhưng thực tế đây là hai loại kiểm thử khác nhau với phạm vi kiểm thử khác nhau. Trong khi End-to-End kiểm tra luồng hoạt động từ đầu đến cuối hệ thống, bao gồm tất cả các hệ thống phụ thuộc, thì System Testing sẽ kiểm tra cùng một chức năng với tập hợp các bộ dữ liệu đầu vào khác nhau để đánh giá phản hồi. Do đó, phạm vi kiểm thử của hai loại này là khác nhau.
Kiểm thử hệ thống cần có tư duy của người dùng thực tế, trong khi người thực hiện end-to-end cần hiểu rõ luồng thực hiện của hệ thống. Như đã giải thích ở trên, cả hai loại kiểm thử đều có tầm quan trọng như nhau trong vòng đời phát triển sản phẩm, nhằm phát hiện ra các defects khác nhau.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa System Testing và End-to-End Testing, từ đó có thể áp dụng chúng một cách hiệu quả hơn trong quá trình phát triển phần mềm của mình.