STEM là một khái niệm đang ngày càng được quan tâm tại Việt Nam, mặc dù đã phát triển mạnh mẽ trên thế giới từ những năm 2010. Vậy STEM thực sự là gì và giáo dục STEM mang lại những lợi ích gì? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về chủ đề này.
Giáo dục STEM: Phương pháp tiếp cận liên ngành giúp học sinh ứng dụng kiến thức vào thực tế.
STEM và Cội Nguồn Phát Triển
STEM là gì? STEM là từ viết tắt của Science (Khoa học), Technology (Công nghệ), Engineering (Kỹ thuật) và Mathematics (Toán học). Thay vì học các môn học một cách riêng lẻ, STEM tích hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực, giúp học sinh rèn luyện tư duy đa chiều và tiếp cận vấn đề một cách toàn diện thông qua trải nghiệm thực tế.
Nguồn gốc của STEM: Khái niệm STEM bắt nguồn từ Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) của Hoa Kỳ vào những năm 1990. Ban đầu, STEM được sử dụng như một thuật ngữ chung cho các sự kiện, chính sách và chương trình liên quan đến các môn học thuộc bốn lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học.
Sự phát triển của STEM tại Mỹ xuất phát từ hai yếu tố chính:
- Nâng cao năng lực cạnh tranh: Các nghiên cứu chỉ ra rằng phần lớn bằng sáng chế đến từ các trường đại học hàng đầu ở Mỹ, nhưng học sinh phổ thông lại có thành tích khiêm tốn hơn trong các môn khoa học và toán. Số lượng sinh viên theo học các ngành STEM cũng giảm, đặc biệt là nữ sinh. Do đó, Mỹ cần một lực lượng lao động mạnh mẽ và dồi dào trong lĩnh vực khoa học và công nghệ để duy trì vị thế dẫn đầu.
- Đáp ứng nhu cầu thị trường lao động: Nhu cầu về nhân lực trong các lĩnh vực STEM tại Mỹ ngày càng tăng, và thu nhập của người lao động trong lĩnh vực này cũng cao hơn so với các lĩnh vực khác. Điều này thúc đẩy Mỹ tuyên bố ưu tiên giáo dục STEM để tái khẳng định vai trò dẫn đầu về khoa học và công nghệ trên thế giới.
Giáo Dục STEM Được Định Nghĩa Như Thế Nào?
Theo Hiệp hội các Giáo viên Dạy Khoa học Quốc gia Mỹ (NSTA), giáo dục STEM được định nghĩa là:
“Một cách tiếp cận liên ngành trong quá trình học tập, trong đó các khái niệm học thuật mang tính nguyên tắc được lồng ghép với các bài học thực tế. Học sinh áp dụng kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học vào các bối cảnh cụ thể, kết nối giữa trường học, cộng đồng, nơi làm việc và các tổ chức toàn cầu, từ đó phát triển năng lực trong lĩnh vực STEM và đóng góp vào sự cạnh tranh trong nền kinh tế mới.”
Định nghĩa này nhấn mạnh sự liên kết giữa các môn học và tầm quan trọng của việc áp dụng kiến thức vào thực tế. Giáo dục STEM giúp học sinh nhận thức được tầm quan trọng của kiến thức tổng hợp để giải quyết các vấn đề thực tế. Mục tiêu chính của giáo dục STEM không chỉ là đào tạo ra các nhà khoa học, nhà toán học hay kỹ sư, mà còn là truyền cảm hứng học tập, giúp học sinh thấy được mối liên hệ giữa các kiến thức và nhận thức được tầm quan trọng của STEM đối với sự phát triển của xã hội trong tương lai.
Ví dụ về ứng dụng STEM: Ví dụ điển hình là quá trình tạo ra một chiếc bút bi.
- Khoa học: Kiến thức vật lý về sức căng bề mặt của chất lỏng (mực) và trọng lực. Chuyển động quay của viên bi giúp mực chảy ra khi viết.
- Công nghệ: Các công cụ và thiết bị máy móc được sử dụng để chế tạo viên bi, mực, ngòi bút và vỏ bút.
- Kỹ thuật: Các quy trình sản xuất bút từ nguyên liệu ban đầu.
- Toán học: Các tính toán chi tiết về kích thước của viên bi, độ dài của ngòi bút.
Cấu tạo bút bi: Ứng dụng kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học để tạo ra một vật dụng quen thuộc.
Kết Luận
Giáo dục STEM là một phương pháp tiếp cận toàn diện, giúp học sinh phát triển tư duy đa chiều, khả năng giải quyết vấn đề và ứng dụng kiến thức vào thực tế. Việc thúc đẩy giáo dục STEM tại Việt Nam là rất quan trọng để chuẩn bị cho thế hệ trẻ những kỹ năng cần thiết để thành công trong kỷ nguyên số và đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Nguồn tham khảo:
- Sách giáo dục STEM/STEAM của Nguyễn Thanh Hải
- Dữ liệu trên Wikipedia