Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm đến công tác cán bộ, vấn đề “chạy chức, chạy quyền” và các hệ lụy như “thân quen, cánh hẩu” vẫn luôn là một trăn trở lớn. Việc tìm ra giải pháp hiệu quả để khắc phục tình trạng này không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực lãnh đạo, củng cố niềm tin của nhân dân.
Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị về công tác cán bộ, song những yếu kém, khuyết điểm của một bộ phận cán bộ và những hạn chế, bất cập trong công tác cán bộ vẫn còn tồn tại. Một trong những nguyên nhân sâu xa của tình trạng này, như đã được chỉ ra trong Diễn văn khai mạc Hội nghị lần thứ 7 BCHTW Khóa XII của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, là cơ chế khép kín, cục bộ, địa phương trong công tác cán bộ.
Nhìn lại hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII “Về chiến lược cán bộ trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội” và 12 năm thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị “Về luân chuyển cán bộ lãnh đạo quản lý”, chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, những hạn chế, yếu kém vẫn còn tồn tại, đòi hỏi phải có những giải pháp đột phá, mang tính căn cơ hơn.
Một trong những giải pháp quan trọng được đặt ra là xây dựng, hoàn chỉnh và thực hiện nghiêm túc cơ chế luân chuyển, sắp xếp cán bộ trong hệ thống chính trị từ Trung ương tới cơ sở mà không phải là người địa phương đó. Việc loại bỏ cơ chế khép kín, cục bộ, địa phương trong công tác cán bộ sẽ tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh, giúp lựa chọn được những người thực sự có đức, có tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nước.
Cơ chế khép kín trong công tác cán bộ dễ dẫn đến tình trạng “so bó đũa, chọn cột cờ”, “vơ bèo, vạt tép”, thậm chí lựa chọn cả những người không đủ tiêu chuẩn về đạo đức và năng lực.
Câu chuyện có thật tại một địa phương, khi lãnh đạo Trung ương về tìm hiểu tình hình nhân sự cho một ngành, đã nhận được câu trả lời từ người đứng đầu cấp ủy đảng của ngành rằng: “Chúng em chỉ có thế, Trung ương không dùng thì chúng em cũng chả biết chọn ai!”. Kết quả là người đứng đầu ngành đó vẫn “trúng” và sau này đã “gãy” giữa chừng. Đây là một bài học đắt giá về tác hại của việc lựa chọn cán bộ trong môi trường khép kín, thiếu sự cạnh tranh và đánh giá khách quan.
Kinh nghiệm lịch sử của ông cha ta cũng đã cho thấy tầm quan trọng của việc tránh tình trạng cục bộ, địa phương trong công tác cán bộ. Luật Hồi tỵ quy định không được bổ nhiệm một người làm quan ngay tại nơi người đó sinh ra và lớn lên, cũng như không được bổ nhiệm người thân vào các chức vụ liên quan. Đây là một biện pháp hữu hiệu để ngăn ngừa tình trạng “con ông cháu cha”, “cả họ làm quan”, và bảo đảm tính khách quan, công bằng trong công tác cán bộ.
Vận dụng sáng tạo kinh nghiệm của ông cha ta, kết hợp với các quy định hiện hành của Đảng và Nhà nước về luân chuyển cán bộ, đồng thời tăng cường kỷ cương, kỷ luật, giám sát, kiểm tra, chúng ta hoàn toàn có thể hạn chế, ngăn chặn được những tiêu cực trong công tác cán bộ.
Từ thực tiễn 12 năm thực hiện Nghị quyết về luân chuyển cán bộ lãnh đạo quản lý, chúng ta có thể tiến hành thống kê, điều tra, khảo sát, lấy ý kiến người dân về hiệu quả công tác của cán bộ lãnh đạo quản lý ở cả Trung ương và địa phương. Việc xác định những cán bộ là “hậu duệ”, người thân thích của các “sếp”, hoặc thuộc “cánh hẩu”, sẽ giúp chúng ta có cái nhìn khách quan hơn về chất lượng đội ngũ cán bộ và có biện pháp xử lý phù hợp.
Đồng thời, chúng ta cũng có thể đánh giá, thống kê xem trong 12 năm qua, có bao nhiêu cán bộ lãnh đạo quản lý được luân chuyển về các bộ, ngành, địa phương vừa công tác hiệu quả, vừa không để xảy ra tình trạng sắp xếp, đề bạt, bố trí cán bộ không đủ tiêu chuẩn, chạy theo lợi ích nhóm cho “hậu duệ”, “con ông cháu cha”, dòng họ, cánh hẩu. Từ đó, chúng ta có thể phổ biến, nhân rộng mô hình luân chuyển cán bộ hiệu quả, không chỉ ở cấp chiến lược mà còn đồng bộ trong toàn hệ thống chính trị.
Thực tiễn cuộc sống mấy chục năm qua đã cho chúng ta câu trả lời về khâu đột phá trong công tác cán bộ hiện nay. Trong ngày làm việc thứ 2 (ngày 8/5) của hội nghị lần thứ 7 BCH TƯ Đảng khoá 12, liên quan đến việc bố trí Bí thư cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện không phải là người địa phương, các ý kiến phát biểu đều bày tỏ sự đồng tình và đánh giá cao chủ trương này, cho rằng, đây là giải pháp quan trọng để kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền.
Tóm lại, việc loại bỏ cơ chế khép kín, cục bộ, địa phương trong công tác cán bộ, kết hợp với các giải pháp đồng bộ khác, là một hướng đi đúng đắn, phù hợp với yêu cầu của tình hình mới. Nếu chúng ta quyết tâm thực hiện một cách nghiêm túc và hiệu quả, chắc chắn sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực trong công tác cán bộ, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.