Trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước, dân tộc Việt Nam đã kiên cường đánh bại nhiều chiến lược quân sự xảo quyệt của đế quốc Mỹ. Chiến tranh cục bộ, một trong những chiến lược đó, dù được đầu tư lớn về nguồn lực và quân sự, cuối cùng đã phải chịu thất bại trước ý chí độc lập và tinh thần chiến đấu quả cảm của quân và dân ta. Vậy, chiến tranh cục bộ là gì? Bài viết này sẽ đi sâu phân tích bản chất, diễn biến và kết quả của chiến lược chiến tranh này, làm rõ nguyên nhân thất bại của nó tại Việt Nam.
Mục Lục
Chiến Tranh Cục Bộ Là Gì?
Chiến tranh cục bộ là một chiến lược quân sự được Hoa Kỳ triển khai tại Việt Nam từ năm 1965 đến 1967, sau sự thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”. Bản chất của chiến lược này là sử dụng ưu thế vượt trội về hỏa lực, quân số và công nghệ của quân đội viễn chinh Mỹ, kết hợp với quân đội đồng minh và quân đội Sài Gòn, để áp đảo lực lượng Quân Giải phóng miền Nam. Đồng thời, Mỹ tăng cường không kích miền Bắc, nhằm gây áp lực và ngăn chặn sự chi viện từ hậu phương lớn. Mục tiêu cuối cùng là thiết lập một chính quyền miền Nam Việt Nam thân Mỹ, phục vụ cho lợi ích lâu dài của Hoa Kỳ tại khu vực Đông Nam Á.
Lính Mỹ tham chiến tại Việt Nam
Chiến lược này được xem là một phần của chiến lược “phản ứng linh hoạt” toàn cầu của Mỹ, với mục tiêu hạn chế chiến tranh trong phạm vi “chống nổi dậy”. Tuy nhiên, quy mô của chiến tranh cục bộ ở Việt Nam đã vượt xa những gì Mỹ dự tính, với khối lượng bom đạn sử dụng còn lớn hơn cả Thế chiến thứ hai.
Bối Cảnh Ra Đời của Chiến Tranh Cục Bộ
Sau thất bại của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, chính quyền Mỹ nhận thấy sự bất ổn và suy yếu của chế độ Việt Nam Cộng hòa. Để cứu vãn tình thế, Mỹ quyết định chuyển sang chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, trực tiếp đưa quân đội viễn chinh vào miền Nam Việt Nam.
- Sự leo thang can thiệp quân sự: Mỹ tăng cường viện trợ quân sự và kinh tế cho chính quyền Sài Gòn, đồng thời ồ ạt đưa quân đội, vũ khí và trang thiết bị hiện đại vào miền Nam.
- Mở rộng phạm vi chiến tranh: Mỹ không chỉ tập trung vào các hoạt động quân sự ở miền Nam mà còn mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc bằng không quân và hải quân.
- Tìm kiếm đồng minh: Mỹ ra sức lôi kéo các nước đồng minh tham gia vào cuộc chiến tranh ở Việt Nam, nhằm chia sẻ gánh nặng và tạo dựng hình ảnh “liên minh chống cộng”.
Âm Mưu và Thủ Đoạn của Chiến Tranh Cục Bộ
Âm mưu cơ bản của chiến tranh cục bộ là sử dụng sức mạnh quân sự áp đảo để tiêu diệt lực lượng cách mạng, giành lại thế chủ động trên chiến trường và buộc ta phải chấp nhận các điều kiện do Mỹ đặt ra. Để thực hiện âm mưu này, Mỹ đã sử dụng nhiều thủ đoạn tàn bạo và xảo quyệt:
- Chiến lược “tìm diệt”: Mỹ tập trung vào việc tìm kiếm và tiêu diệt các đơn vị chủ lực của Quân Giải phóng miền Nam, thông qua các cuộc hành quân quy mô lớn vào các vùng căn cứ cách mạng.
- “Bình định” nông thôn: Song song với “tìm diệt”, Mỹ tiến hành các chiến dịch “bình định” nông thôn, nhằm kiểm soát dân cư, phá vỡ cơ sở chính trị của cách mạng và cô lập lực lượng vũ trang.
- Không kích và pháo kích: Mỹ sử dụng không quân và pháo binh để oanh tạc các khu vực nghi ngờ có lực lượng cách mạng, gây ra những thiệt hại to lớn về người và của cho dân thường.
- Chiến tranh tâm lý: Mỹ rải truyền đơn, phát loa kêu gọi binh lính Quân Giải phóng đầu hàng, đồng thời tung tin đồn thất thiệt để gây hoang mang trong dư luận.
Diễn Biến Chính của Cuộc Chiến Đấu Chống Chiến Tranh Cục Bộ
Quân và dân Việt Nam đã chiến đấu kiên cường, dũng cảm chống lại chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ, giành được nhiều thắng lợi quan trọng.
Mặt trận Quân sự
- Trận Vạn Tường (1965): Quân Giải phóng miền Nam đã đánh bại cuộc hành quân “tìm diệt” đầu tiên của Mỹ tại Vạn Tường, Quảng Ngãi, gây tiếng vang lớn và khẳng định khả năng đánh thắng quân Mỹ.
- Hai cuộc phản công mùa khô (1965-1966 và 1966-1967): Quân và dân ta đã đập tan hai cuộc phản công quy mô lớn của Mỹ, loại khỏi vòng chiến hàng chục nghìn quân địch, bắn rơi hàng nghìn máy bay.
- Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968: Đây là đòn giáng mạnh mẽ vào ý chí xâm lược của Mỹ, buộc Mỹ phải xuống thang chiến tranh và ngồi vào bàn đàm phán.
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 là một bước ngoặt quan trọng, đánh dấu sự thất bại của chiến lược chiến tranh cục bộ.
Mặt trận Chính trị
- Phong trào đấu tranh của quần chúng: Nhân dân ở cả nông thôn và thành thị đã nổi dậy đấu tranh chống lại ách kìm kẹp của Mỹ và chính quyền Sài Gòn, đòi Mỹ rút quân về nước, đòi tự do dân chủ.
- Sự ủng hộ của quốc tế: Cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của bạn bè quốc tế, tạo thêm sức mạnh cho cuộc kháng chiến.
Kết Cục của Chiến Tranh Cục Bộ
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân 1968 đã đánh dấu sự phá sản hoàn toàn của chiến lược “Chiến tranh cục bộ”. Mỹ buộc phải chuyển sang chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” và từng bước rút quân khỏi Việt Nam. Sự thất bại của chiến tranh cục bộ đã chứng minh một chân lý: Không một thế lực nào có thể khuất phục được một dân tộc có ý chí độc lập và tinh thần đoàn kết.
Chiến tranh cục bộ là một giai đoạn lịch sử đau thương nhưng cũng đầy tự hào của dân tộc Việt Nam. Việc hiểu rõ về chiến lược chiến tranh này giúp chúng ta rút ra những bài học quý giá về tinh thần yêu nước, ý chí tự lực tự cường và sức mạnh của đoàn kết dân tộc.