Định hướng nghệ thuật (ĐHNT) đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra các sản phẩm thiết kế rõ ràng, dễ hiểu và truyền tải thông điệp hiệu quả đến đúng đối tượng mục tiêu. Nó có mặt ở khắp mọi nơi, từ phim ảnh, âm nhạc, tạp chí đến những sản phẩm hàng ngày mà chúng ta tương tác. Thiếu đi định hướng nghệ thuật, các sản phẩm trở nên khô khan, thiếu cảm xúc và dễ bị lãng quên. ĐHNT kết hợp giữa thiết kế và nghệ thuật, khơi gợi cảm xúc và tạo sự kết nối sâu sắc với người xem, mang lại những trải nghiệm đáng nhớ.
Thiết kế (Design), ngược lại, là quá trình thực thi các ý tưởng đó, là cách hiện thực hóa định hướng nghệ thuật. Quá trình này bao gồm việc lựa chọn màu sắc, định dạng kiểu chữ, đảm bảo chất lượng hình ảnh và bố cục hợp lý.
Ví dụ, nếu bạn tỏ tình với người yêu bằng một vẻ mặt cau có, cô ấy sẽ khó cảm nhận được thành ý của bạn. Nếu bạn nói lời yêu khi đang xem TV, có lẽ cô ấy sẽ không tin. Nhưng nếu bạn trao lời yêu bằng nụ cười chân thành và một bó hoa tươi thắm, chắc chắn cô ấy sẽ hiểu rõ tình cảm của bạn. Trong ví dụ này, bày tỏ tình yêu là định hướng nghệ thuật, còn nụ cười và bó hoa chính là thiết kế. Thiết kế tập trung vào khía cạnh kỹ thuật, trong khi định hướng nghệ thuật tập trung vào cảm xúc đằng sau thiết kế.
Mục Lục
Định Nghĩa Khác Về Định Hướng Nghệ Thuật
Để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa định hướng nghệ thuật và thiết kế, hãy cùng tham khảo một số quan điểm từ các chuyên gia:
- Phill Coffman, Art Director của Springbox: “Dù bạn là Designer hay Art Director, thiết kế luôn chú trọng giải quyết vấn đề. Sự khác biệt nằm ở chỗ Designer tập trung vào cách thực hiện, còn Art Director chú trọng vào chiến lược đằng sau cách thực thi.”
- Jarrod Riddle, Art Director tại Big Spaceship: “Thiết kế trả lời câu hỏi ‘làm thế nào?’. Nó tập trung vào các yếu tố nền tảng như quy trình làm việc, chụp ảnh, màu sắc, tỉ lệ và sắp xếp. Định hướng nghệ thuật trả lời câu hỏi ‘vì sao?’. Mọi quyết định về concept đều phải hướng đến kết quả cuối cùng.”
- JD Hooge, Design Director tại Gridplane: “Định hướng nghệ thuật là màng lọc để đánh giá các quyết định thiết kế. Nó bắt nguồn từ việc cân nhắc cảm xúc tổng thể. Tất cả các yếu tố như câu chữ, hình ảnh, UI đều được xem xét dưới góc độ cảm xúc. Tôi xem định hướng nghệ thuật như một kính vạn hoa thần kỳ, giúp định hướng khi có quá nhiều hoặc quá ít lựa chọn thiết kế.”
Vai Trò Quan Trọng Của Định Hướng Nghệ Thuật
Mặc dù nhiệm vụ của Art Director rất đa dạng và đôi khi gây bối rối, nhưng vai trò của họ là vô cùng quan trọng. Một Art Director có thể không phải là một nhà thiết kế giỏi, nhưng họ có khả năng hiểu rõ vấn đề và định hướng cho Designer triển khai thiết kế một cách hiệu quả.
Trong cuốn “Art Direction Explained, At Last!”, Steven Heller và Veronique Vienne đã mô tả rất chính xác công việc của Art Director: “Nhiệm vụ của Art Director là ‘Direct’ (định hướng). Nếu họ không hoàn thành nhiệm vụ này, họ không phải là Art Director. Điều này có nghĩa là họ phải thể hiện sự hiểu biết sâu rộng về chuyên môn, không phải sự cứng nhắc hay kiêu ngạo. Dù không phải là người đưa ra quyết định cuối cùng, họ luôn thẩm định và đưa ra các quyết định về thiết kế và nghệ thuật.”
Nguyên tắc hàng đầu của một Art Director là đưa ra quyết định, và quan trọng hơn, là đưa ra những quyết định phù hợp. Họ nên có tư tưởng dẫn dắt, không chỉ bảo, và luôn hướng tới giải pháp tốt nhất.
Thiết Kế Xấu, Định Hướng Tốt: Điều Gì Quan Trọng Hơn?
Hãy thử tìm kiếm cụm từ “happy birthday” trên mạng. Bạn sẽ thấy không phải tất cả các thiết kế đều đẹp mắt, nhưng chúng đều gợi lên cảm giác ăn mừng và hạnh phúc. Điều này không phải ngẫu nhiên. Hầu hết các thiết kế đều hướng đến một bảng màu, kiểu chữ và thông điệp nhất định. Mặc dù không phải ai cũng nắm vững các nguyên tắc thiết kế cơ bản, nhưng hầu hết mọi người đều hiểu về định hướng nghệ thuật, về hình ảnh và cảm xúc.
Trong một dự án freelance mang tính hợp tác mà tôi từng tham gia, mỗi Designer có thể tạo concept riêng để bán cho khách hàng. Tuy nhiên, tổng thể hình ảnh của dự án lại thiếu sự gắn kết. Mỗi Designer tự định hướng và thiết kế sản phẩm. Là một Designer trẻ, tôi nắm vững các yếu tố cần thiết để tạo nên một thiết kế hoàn thiện, như màu sắc, kiểu chữ, bố cục. Nhưng tôi lại thiếu kinh nghiệm của một Art Director. Kết quả là sản phẩm đạt được chất lượng thiết kế tốt, nhưng định hướng lại kém, khiến người xem khó hiểu được thông điệp và cảm xúc mà chúng tôi muốn truyền tải. Khi nói về cảm xúc, Art Director có trách nhiệm đảm bảo rằng tất cả các yếu tố phải bổ trợ cho thông điệp.
Trang báo The New York Times luôn duy trì một định hướng nghệ thuật nhất quán từ năm 1997 đến nay: “Tối giản và không màu mè”. Định hướng này giúp người đọc tập trung vào nội dung bài viết mà không bị xao nhãng bởi các yếu tố hình ảnh. Dù thiết kế của trang web có thay đổi theo thời gian, nhưng định hướng ban đầu vẫn được giữ vững. Khôi Vinh, Design Director tại The New York Times, nhấn mạnh việc cập nhật thiết kế nhưng vẫn phải giữ vững định hướng.
Bài Tập “Ba Cái Mũ”
Christopher Cashdollar, Creative Director tại Happy Cog, đưa ra một bài tập thú vị mang tên “Ba Cái Mũ”. Bài tập này sử dụng ba chiếc mũ, mỗi chiếc chứa các mảnh giấy ghi các thông tin khác nhau: việc cần làm, tài nguyên thiết kế và định hướng nghệ thuật. Ví dụ, sinh viên có thể được yêu cầu thiết kế lại trang chủ của một công ty thiết kế đồ họa với tài nguyên màu tối, kiểu chữ Swiss và định hướng truyền tải cảm xúc tươi vui, hạnh phúc.
Mục đích chính của bài tập này là giúp sinh viên hiểu rõ hơn về cách đưa ra các quyết định phù hợp cho một dự án. Hơn nữa, họ có thể khám phá ra tiềm năng của những sự kết hợp tưởng chừng như kỳ lạ. Làm sao để tạo ra một website vui tươi khi chỉ được sử dụng màu tối? Giải pháp có thể là sử dụng hình minh họa để kết nối hai yếu tố này. Làm thế nào để tạo ra một brochure sang trọng khi không sử dụng kiểu chữ script? Hãy thử một kiểu chữ có chân kích thước vừa phải kết hợp với khung trang trí trên nền tối.
Qua những ví dụ này, sinh viên bắt đầu ý thức được cách để người xem nhìn nhận thiết kế theo ý mình muốn, ngay cả khi làm việc trong những giới hạn nhất định. Định hướng nghệ thuật phát triển mạnh mẽ nhất trong những giới hạn và quy định có sẵn.
So Sánh Chi Tiết Giữa Định Hướng Nghệ Thuật và Thiết Kế
Để phân biệt rõ hơn giữa định hướng nghệ thuật và thiết kế trong quá trình làm việc, hãy cùng xem xét các yếu tố sau:
MÀU SẮC
- Định hướng nghệ thuật:
- Bảng màu này có phù hợp với thương hiệu hay không?
- Có phù hợp với ngữ cảnh và tình huống hiện tại không?
- Thiết kế:
- Các màu sắc đang sử dụng có hài hòa và dễ nhìn không?
- Mã màu nào là phù hợp nhất cho in ấn và hiển thị trên máy tính?
TYPOGRAPHY (KIỂU CHỮ)
- Định hướng nghệ thuật:
- Kiểu chữ này biểu hiện điều gì?
- Nếu không viết thành câu, hình dáng của chữ sẽ truyền tải thông điệp gì?
- Thiết kế:
- Kích thước chữ đã có hệ thống cấp bậc phù hợp chưa?
- Kích thước và độ dày của chữ có phù hợp với ngữ cảnh hiện tại không?
BỐ CỤC
- Định hướng nghệ thuật:
- Bố cục nên cân bằng hay không cân bằng? Bố cục cân bằng thường dễ nhìn nhưng lại tạo cảm giác thụ động. Ngược lại, bố cục không cân bằng có thể khó xem hơn nhưng lại thu hút sự chú ý.
- Thiết kế:
- Lề đã được căn chỉnh ngay ngắn chưa?
- Bố cục tổng thể đã có sự phân cấp chính – phụ chưa? Người xem sẽ đọc hình ảnh theo thứ tự nào?
CONCEPT
- Định hướng nghệ thuật:
- Ngôn ngữ hình ảnh này có hỗ trợ cho cá tính của thương hiệu không?
- Thiết kế sẽ truyền tải thông điệp gì?
- Thiết kế:
- Hình ảnh có tuân thủ các nguyên tắc của thương hiệu không?
TỔNG THỂ
- Định hướng nghệ thuật:
- Người xem sẽ có cảm xúc như thế nào khi nhìn vào thiết kế?
- Thiết kế:
- Người xem có cảm thấy thích thú với thiết kế hay không?
Kết Luận
Định hướng nghệ thuật và thiết kế là hai khái niệm liên quan mật thiết nhưng lại có vai trò khác nhau trong quá trình sáng tạo. Định hướng nghệ thuật giúp xác định mục tiêu và thông điệp, trong khi thiết kế là quá trình hiện thực hóa những mục tiêu đó. Để tạo ra những sản phẩm thành công, cần có sự kết hợp hài hòa giữa cả hai yếu tố này. Hiểu rõ sự khác biệt giữa định hướng nghệ thuật và thiết kế giúp bạn đưa ra những quyết định sáng suốt và tạo ra những trải nghiệm đáng nhớ cho người xem.