Adenoma là một loại khối u lành tính, không phải ung thư, hình thành từ các tế bào biểu mô nằm bên trong hoặc trên bề mặt của một cơ quan. Vậy cụ thể Adenoma là gì, nguyên nhân hình thành và cách nhận biết các triệu chứng của nó ra sao? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết và dễ hiểu nhất.
Adenoma Là Gì?
Adenoma phát sinh từ các tế bào biểu mô, loại tế bào bao phủ bề mặt các cơ quan và cấu trúc trong cơ thể, đặc biệt là các tuyến. Các tuyến này có chức năng sản xuất nhiều loại chất quan trọng như mồ hôi, nước bọt, chất nhầy, sữa, dịch tiêu hóa và hormone.
Alt: Hình ảnh minh họa cấu trúc tế bào adenoma dưới kính hiển vi.
Có hai loại tuyến chính:
- Tuyến nội tiết: Tiết hormone trực tiếp vào máu, ví dụ như tuyến giáp, tuyến yên, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận, buồng trứng và tinh hoàn.
- Tuyến ngoại tiết: Tiết các chất thông qua ống dẫn, ví dụ như tuyến mồ hôi và các tuyến tiết dịch tiêu hóa vào dạ dày và ruột.
Adenoma có thể phát triển từ hầu hết các tế bào tuyến trong cơ thể. Bản chất của adenoma là sự tăng trưởng quá mức của các tế bào biểu mô bình thường. Cơ chế hình thành tương tự như các khối u ác tính (ung thư), nhưng điểm khác biệt quan trọng là adenoma không lan rộng (di căn) sang các mô lân cận hoặc các bộ phận khác của cơ thể.
Thông thường, tế bào mới chỉ được tạo ra khi cơ thể cần. Tuy nhiên, khi quá trình phân chia tế bào tiếp tục ngay cả khi cơ thể không cần tế bào mới, một khối u sẽ hình thành, và đó có thể là adenoma.
Nguyên Nhân và Triệu Chứng Của Adenoma
Nguyên nhân chính xác gây ra adenoma vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, có một số yếu tố được cho là có liên quan. Ví dụ, adenoma gan ở phụ nữ có thể liên quan đến việc sử dụng thuốc tránh thai đường uống.
Adenoma thường không có các triệu chứng đặc trưng và dễ nhận biết. Các dấu hiệu và triệu chứng phụ thuộc nhiều vào vị trí xuất hiện của khối u. Dưới đây là một số ví dụ:
- Tuyến thượng thận: Adenoma vỏ thượng thận có thể gây ra các triệu chứng tương tự như ung thư biểu mô tuyến thượng thận, bao gồm đau bụng và giảm cân không rõ nguyên nhân.
- Vú: U xơ tuyến vú (một dạng adenoma) có thể rất nhỏ và không gây ra triệu chứng, khó phát hiện bằng cách sờ nắn. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể phát triển lớn hơn, dễ dàng nhận thấy.
Alt: Hình ảnh siêu âm u xơ tuyến vú lành tính.
- Đại tràng hoặc trực tràng: Tiêu chảy kéo dài có thể là dấu hiệu của adenoma ở trực tràng. Máu trong phân có thể cho thấy sự hiện diện của adenoma trong đại tràng hoặc trực tràng.
- Gan: Adenoma gan có thể gây đau và có thể sờ thấy được khi khám vùng gan.
- Phổi: Ho mãn tính, ho ra máu, sốt, ớn lạnh và khó thở có thể là dấu hiệu của một khối u phế quản.
- Tuyến tụy: Đau bụng, tiêu chảy, đau dạ dày, mệt mỏi kéo dài, ngất xỉu và tăng cân có thể liên quan đến một số loại u tuyến tụy hoặc ung thư tuyến tụy.
- Tuyến cận giáp: Yếu cơ, mệt mỏi, táo bón, sỏi thận, chán ăn và đau xương là những dấu hiệu của cường cận giáp, một tình trạng có thể xảy ra ở bệnh nhân adenoma hoặc ung thư tuyến cận giáp.
- Tuyến nước bọt: Adenoma tuyến nước bọt thường nhỏ và không đau, nhưng có thể gây sưng quanh cằm hoặc xương hàm, tê mặt và đau ở mặt, cằm hoặc cổ.
- Dạ dày và ruột: Adenoma dạ dày có thể gây ra loét dạ dày hoặc loét ruột. Nếu có nhiều vết loét ở dạ dày, ruột và tuyến tụy mà không đáp ứng tốt với điều trị, có thể nghi ngờ hội chứng Zollinger-Ellison.
- Tuyến mồ hôi: Adenoma tuyến mồ hôi có thể biểu hiện dưới dạng nhiều nốt sần nhỏ, mịn và chắc ở mí mắt dưới và phần trên của má (syringoma), hoặc như những nốt sần nhỏ có màu hơi xanh hoặc nâu sẫm ở vùng đầu và cổ (hidrocystoma). Adenoma đơn độc (poroma) có thể xuất hiện ở lòng bàn chân hoặc lòng bàn tay.
- Tuyến giáp: Một khối u ở vùng cổ kèm theo ho và khó nuốt hoặc khó thở thường chỉ ra một khối u tuyến giáp lành tính. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây cũng là những triệu chứng tương tự đối với ung thư tuyến giáp, do đó cần được thăm khám và chẩn đoán kỹ lưỡng.
Kết Luận
Adenoma là một khối u lành tính có thể phát triển ở nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể. Việc nhận biết các triệu chứng và thăm khám sớm là rất quan trọng để có thể phát hiện và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng có thể xảy ra. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ liên quan đến adenoma, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn cụ thể.