Có bao giờ bạn bị người Phần Lan chỉnh sửa khi gọi họ là “người Scandinavia”? Hay gặp tình huống tương tự ở Iceland? Đâu là sự khác biệt giữa Đan Mạch, quốc gia Bắc Âu, và người Scandinavia? Sự phân biệt này thường gây khó khăn cho những ai không sinh sống tại khu vực này. Hãy cùng tìm hiểu sự khác biệt chính xác giữa các khái niệm này.
Trong khi phần lớn thế giới sử dụng các thuật ngữ “Scandinavia” và “Bắc Âu” một cách thoải mái và hoán đổi cho nhau, thì ở chính khu vực Bắc Âu, sự khác biệt này lại rất quan trọng.
Người châu Âu có xu hướng khuếch đại ngay cả những khác biệt nhỏ nhất giữa các quốc gia láng giềng. Bạn có thể sẽ bị “chỉnh” nếu sử dụng các thuật ngữ này không chính xác. Vấn đề nằm ở chỗ, ngay cả người châu Âu (hoặc người Scandinavia) cũng không phải lúc nào cũng đồng ý về ý nghĩa của “Scandinavia” và “Bắc Âu”.
Vậy, chúng ta hãy bắt đầu với những kiến thức cơ bản để làm rõ từng khái niệm.
Về mặt địa lý, bán đảo Scandinavia là khu vực bao gồm Na Uy, Thụy Điển và một phần phía bắc của Phần Lan. Theo định nghĩa này, các quốc gia Scandinavia chỉ bao gồm Na Uy và Thụy Điển.
Về mặt ngôn ngữ, Thụy Điển, Na Uy và Đan Mạch có một từ chung để chỉ khu vực này: “Skandinavien”. Từ này đề cập đến các lãnh thổ cổ xưa của người Bắc Âu, bao gồm Na Uy, Thụy Điển và Đan Mạch. Định nghĩa này hiện được coi là định nghĩa phổ biến nhất về “Scandinavia”, mặc dù cách giải thích có thể thay đổi tùy theo khu vực.
Iceland cũng là một phần của vùng Bắc Âu. Tiếng Iceland thuộc cùng ngữ hệ với tiếng Thụy Điển, Na Uy và Đan Mạch. Quần đảo Faroe cũng vậy. Vì lý do này, nhiều người bản địa không thuộc Scandinavia liên kết khu vực này với Thụy Điển, Na Uy, Đan Mạch, Phần Lan và Iceland.
Một phần tiếng Thụy Điển được sử dụng ở Phần Lan, tương tự như việc tiếng Phần Lan được nói ở Na Uy và Thụy Điển. Điều này tạo ra một định nghĩa rộng hơn, bao gồm Na Uy, Thụy Điển, Đan Mạch, Iceland và Phần Lan.
Về mặt văn hóa và lịch sử, Bắc Âu là nơi diễn ra các hoạt động chính trị của các vương quốc Na Uy, Thụy Điển và Đan Mạch.
Phần Lan từng là một phần của vương quốc Thụy Điển, còn Iceland thuộc về Na Uy và Đan Mạch. Bên cạnh lịch sử chung, năm quốc gia này đã đi theo một mô hình tương tự về chính trị và kinh tế, được gọi là nhà nước phúc lợi Bắc Âu từ thế kỷ 20.
“Các nước Bắc Âu” là gì?
Trong bối cảnh ngôn ngữ và địa lý phức tạp này, người Pháp đã tạo ra thuật ngữ “Pays Nordiques” (các nước Bắc Âu), trở thành một thuật ngữ chung để chỉ Scandinavia, Iceland và Phần Lan.
Các nước Baltic và Greenland
Các nước Baltic bao gồm ba nước cộng hòa Baltic trẻ: Estonia, Latvia và Lithuania. Cả các nước Baltic và Greenland đều không được coi là một phần của Scandinavia hoặc Bắc Âu.
Tuy nhiên, có mối quan hệ chặt chẽ giữa các nước Bắc Âu với các nước Baltic và Greenland. Các nước cộng hòa Baltic đã chịu ảnh hưởng mạnh mẽ về văn hóa và lịch sử từ các quốc gia Scandinavia.
Điều tương tự cũng áp dụng cho Greenland, một lãnh thổ gần châu Mỹ hơn châu Âu, nhưng về mặt chính trị thuộc về vương quốc Đan Mạch. Một nửa di sản lịch sử và văn hóa của Greenland mang đậm nét Scandinavia, do đó mối quan hệ mạnh mẽ này thường gắn liền Greenland với các nước Bắc Âu.