Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội không chỉ là nơi để kết nối bạn bè mà còn là công cụ đắc lực cho các nhà khoa học. Bài viết này khám phá lợi ích của việc sử dụng mạng xã hội đối với giới nghiên cứu, giới thiệu các nền tảng phổ biến và những lưu ý quan trọng khi sử dụng.
Mục Lục
Vì Sao Nhà Khoa Học Cần Mạng Xã Hội?
Trước đây, hình ảnh nhà khoa học thường gắn liền với sự cô độc trong phòng thí nghiệm. Các công trình nghiên cứu lớn thường là thành quả của một cá nhân. Tuy nhiên, từ những năm 1920, các vấn đề khoa học ngày càng phức tạp, đòi hỏi sự hợp tác của nhiều chuyên gia từ các lĩnh vực khác nhau. Số lượng tác giả trong mỗi công trình cũng tăng lên đáng kể, đặc biệt trong các lĩnh vực như vật lý lượng tử, giải mã gene hay thử nghiệm lâm sàng. Một bài báo trên tạp chí Physical Review Letters (tháng 5, 2015) thậm chí ghi nhận kỷ lục với hơn 5000 tác giả. Vậy, làm thế nào các nhà khoa học kết nối và hợp tác trong những dự án quy mô lớn như vậy?
Trước đây, hội thảo khoa học là phương thức chính để gặp gỡ và trao đổi. Nhưng với sự phát triển của internet, tương tác trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến. Một cuộc trò chuyện ngắn trực tuyến có thể giúp bạn làm quen với một đối tác tiềm năng. Dù trước đây các nhà khoa học sử dụng các nền tảng như Yahoo360, Facebook hay Twitter để trao đổi thông tin và phổ biến khoa học, những trang này thường chứa quá nhiều nội dung không liên quan. Khoảng 10 năm trở lại đây, các mạng xã hội dành riêng cho nhà khoa học đã ra đời và ngày càng được ưa chuộng.
Theo khảo sát của tạp chí Nature, ngày càng nhiều nhà khoa học sử dụng các trang mạng xã hội chuyên biệt. Họ nhận thấy chúng giúp họ được nhiều người biết đến hơn, kết nối với các chuyên gia khác ở nhiều lĩnh vực và quốc gia. Dưới đây là 7 trang mạng xã hội phổ biến nhất dành cho nhà khoa học:
Các Trang Mạng Xã Hội Phổ Biến Dành Cho Nhà Khoa Học
1. ResearchGate
ResearchGate là mạng xã hội phổ biến nhất trong giới khoa học toàn cầu. Mục tiêu của ResearchGate là kết nối các nhà nghiên cứu và thúc đẩy trao đổi kiến thức, kinh nghiệm. Trên ResearchGate, bạn có thể tạo hồ sơ khoa học cá nhân, tìm kiếm việc làm, kết nối với đồng nghiệp hoặc yêu cầu bài báo từ tác giả. Tính năng “Hỏi đáp” cho phép bạn đặt câu hỏi về các vấn đề nghiên cứu.
ResearchGate là mạng xã hội phổ biến nhất trong giới khoa học toàn cầu
Một khoa học gia người Brazil đăng tin tìm kiếm cộng sự trên ResearchGate để cùng nghiên cứu về tác dụng của biến đổi khí hậu lên loài sen.
2. LinkedIn
LinkedIn là mạng xã hội chuyên nghiệp lớn nhất thế giới, không chỉ dành riêng cho giới khoa học, mà còn là nơi kết nối các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Các nhà khoa học có thể sử dụng LinkedIn để xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm, tham gia các nhóm chuyên ngành và chia sẻ kiến thức.
Nhiều hiệp hội chuyên về khoa học và công nghệ có mặt trên LinkedIn, tạo cơ hội giao lưu và hợp tác.
3. sentayho.com.vn (Academia.edu)
sentayho.com.vn (Academia.edu) hoạt động dựa trên xu hướng open-access, cung cấp các bài báo và công trình khoa học miễn phí cho mọi độc giả. Nền tảng này cho phép tác giả chia sẻ các bài báo đã xuất bản với các thành viên khác. Thống kê cho thấy, lượng trích dẫn của các nghiên cứu tăng lên đáng kể khi được chia sẻ trên sentayho.com.vn.
4. Mendeley
Mendeley không chỉ là nơi lưu trữ bài báo và thông tin tác giả, mà còn cho phép người dùng chia sẻ quyền quản lý tài liệu tham khảo chung, tạo điều kiện hợp tác khi viết bài báo hoặc đề án xin tài trợ. Công cụ quản lý tài liệu tham khảo Mendeley cũng được cung cấp miễn phí và sử dụng rộng rãi.
5. ResearchID (Web of Science ResearcherID)
ResearchID cung cấp cho mỗi thành viên một mã số duy nhất, giúp các nhà nghiên cứu quản lý các bài báo đã xuất bản, theo dõi lượng trích dẫn, tìm kiếm cộng sự và tránh nhầm lẫn với người trùng tên. Tính đến tháng 9/2015, có 563 nhà khoa học Việt Nam sử dụng ResearchID.
6. Epernicus | Network
Tương tự ResearchGate, Epernicus | Network cho phép các nhà khoa học kết nối với đồng nghiệp cùng lĩnh vực hoặc cơ quan nghiên cứu, tìm kiếm các công cụ, vật liệu hoặc chuyên môn cần thiết cho dự án.
7. Twitter
Dù có nhiều mạng xã hội chuyên biệt, Twitter vẫn là công cụ hữu ích để trao đổi thông tin. Nhiều nhà nghiên cứu nổi tiếng sử dụng Twitter để chia sẻ tin tức về bài báo, công trình nghiên cứu mới, lời khuyên cho sinh viên. Các ngành như Sinh học tổng hợp hoặc Kỹ thuật gene có nhiều thành viên hoạt động trên Twitter. Việc theo dõi các chuyên gia đầu ngành hoặc tạp chí khoa học giúp bạn cập nhật thông tin một cách nhanh chóng.
Kết luận
Mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong công việc của các nhà khoa học. Chúng giúp họ kết nối, hợp tác, chia sẻ kiến thức và quảng bá công trình nghiên cứu. Việc lựa chọn nền tảng phù hợp sẽ giúp các nhà khoa học tận dụng tối đa lợi ích mà mạng xã hội mang lại.