Hiệu Trưởng Trường Học: Chức Danh Hay Chức Vụ, Công Chức Hay Viên Chức?

Trong nhận thức truyền thống, giáo viên các trường học thường được coi là viên chức, công chức, và hiệu trưởng thường được mặc định là công chức. Tuy nhiên, với sự phát triển của các trường dân lập, tư thục và bản chất dịch vụ đặc biệt của ngành giáo dục, liệu đội ngũ giáo viên, đặc biệt là hiệu trưởng, có còn là công chức, viên chức hay không?

Chức danh là gì? Chức vụ là gì? Hiệu trưởng là chức danh hay là chức vụ? Là công chức hay viên chức?

Để làm rõ vấn đề này, chúng ta cần phân tích kỹ lưỡng các khái niệm liên quan và quy định của pháp luật hiện hành về cán bộ, công chức, viên chức trong ngành giáo dục. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích để làm sáng tỏ các câu hỏi: Hiệu trưởng là chức danh hay chức vụ? Hiệu trưởng là công chức hay viên chức?

1. Phân Biệt Chức Danh và Chức Vụ

Trước khi đi vào phân tích vai trò của hiệu trưởng, chúng ta cần hiểu rõ sự khác biệt giữa chức danh và chức vụ.

• Chức danh: Là sự công nhận chính thức của một tổ chức hợp pháp (ví dụ: tổ chức xã hội, chính trị, nghề nghiệp…) đối với một vị trí nhất định mà cá nhân đó đảm nhiệm. Chức danh thường gắn liền với trình độ học vấn, chuyên môn hoặc kỹ năng nghề nghiệp. Ví dụ: giáo sư, tiến sĩ, kỹ sư, bác sĩ, cử nhân.

• Chức vụ: Là vai trò, vị trí mà một cá nhân đảm nhiệm trong một tổ chức hoặc tập thể. Chức vụ thể hiện quyền hạn và trách nhiệm của người đó trong việc điều hành, quản lý hoặc thực hiện một công việc cụ thể. Ví dụ: Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, giám đốc, trưởng phòng.

2. Hiệu Trưởng: Vừa Chức Danh Vừa Chức Vụ

Xét trong bối cảnh trường học, giáo viên là một chức danh, thể hiện trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm. Tuy nhiên, khi một giáo viên được bổ nhiệm làm hiệu trưởng, “hiệu trưởng” vừa là chức danh, vừa là chức vụ.

• Chức vụ: Hiệu trưởng đóng vai trò quản lý, điều hành và lãnh đạo toàn bộ hoạt động của trường học.

• Chức danh: Nếu hiệu trưởng vẫn trực tiếp tham gia giảng dạy một số tiết học, thì “hiệu trưởng” đồng thời cũng là một chức danh, thể hiện vai trò của một nhà giáo.

Như vậy, không thể tách rời hoàn toàn chức danh và chức vụ trong trường hợp của hiệu trưởng. Vai trò của hiệu trưởng vừa mang tính quản lý, vừa mang tính chuyên môn sư phạm.

3. Hiệu Trưởng Là Công Chức Hay Viên Chức?

Để xác định hiệu trưởng là công chức hay viên chức, chúng ta cần căn cứ vào các quy định của pháp luật và đặc điểm của từng loại hình trường học.

• Công chức: Theo Nghị định 06/2010/NĐ-CP, công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng hoặc bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong biên chế nhà nước, làm việc trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị nhà nước và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.

• Viên chức: Theo Luật Viên chức 2010, viên chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng vào đơn vị sự nghiệp công lập theo vị trí việc làm (có hợp đồng làm việc) để thực hiện công việc chuyên môn, nghiệp vụ và hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập.

Theo Điều 11 Nghị định 06/2010/NĐ-CP, đơn vị sự nghiệp công lập là đơn vị do cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội thành lập và quản lý, hoạt động trong các lĩnh vực như giáo dục, y tế, văn hóa,… và có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản riêng.

Như vậy, hiệu trưởng có phải là công chức hay không phụ thuộc vào việc trường học đó có phải là đơn vị sự nghiệp công lập hay không.

• Trường công lập: Nếu trường công lập được nhà nước cấp kinh phí và là đơn vị sự nghiệp công lập, hiệu trưởng thường là công chức.
• Trường dân lập, tư thục: Nếu trường dân lập, tư thục không phải là đơn vị sự nghiệp công lập, hiệu trưởng không phải là công chức.

Để xác định chính xác, cần xem xét quyết định thành lập trường và quyết định bổ nhiệm hiệu trưởng của cơ quan có thẩm quyền.

hieu-truong-truong-cong-lap-la-cong-chuc-hay-vien-chuc-%281%29

4. Bất Cập Trong Quy Định Hiện Hành và Đề Xuất Thay Đổi

Hiện nay, việc hiệu trưởng trường công lập được xem là công chức đang gây ra một số bất cập. Khi giáo viên ở trường công lập được bổ nhiệm làm hiệu trưởng, họ sẽ chuyển từ ngạch viên chức sang công chức. Điều này dẫn đến việc hiệu trưởng có thể bị mất các chế độ phụ cấp ưu đãi và thâm niên nhà giáo, trong khi vẫn phải đảm bảo số tiết giảng dạy theo quy định.

Theo Thông tư 15/2017/TT-BGDĐT, hiệu trưởng vẫn phải đảm bảo giảng dạy 2 tiết/tuần. Như vậy, hiệu trưởng vừa phải làm nhiệm vụ chuyên môn, vừa phải gánh vác trách nhiệm quản lý, nhưng lại có thể bị giảm lương so với khi còn là giáo viên.

Trước tình hình đó, Bộ Nội vụ đã đề xuất thay đổi luật để khắc phục những bất cập này. Theo đó, hiệu trưởng các trường là đơn vị sự nghiệp công lập có thể sẽ chuyển sang viên chức quản lý, để được hưởng lương và các chế độ như viên chức.

5. Kết Luận

Tóm lại, việc xác định hiệu trưởng là chức danh hay chức vụ, công chức hay viên chức phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là loại hình trường học và quy định của pháp luật. Mặc dù có những bất cập trong quy định hiện hành, nhưng những thay đổi trong tương lai có thể sẽ giải quyết được vấn đề này, đảm bảo quyền lợi và khuyến khích những người có năng lực phấn đấu trở thành hiệu trưởng. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn đọc cái nhìn rõ ràng và toàn diện về vai trò và vị trí của hiệu trưởng trong hệ thống giáo dục Việt Nam.